ارزيابي روابط بين مقاومت به Fusarium oxysporum f. sp. melonis و برخي صفات بيوشيميايي و مورفولوژيكي در برخي توده‌هاي خربزه و طالبي (Cucumis melo) بومي ايران

Evaluation between resistances to Fusarium oxysporum f. sp. melonis and some biochemical and morphological traits in some Iranian endemic cantaloupe (Cucumis melo L.) landrace

بررسي رابطه بين مقاومت و اجزاي مقاومت، راندمان برنامه‌هاي اصلاحي را با تعيين معيار انتخاب مناسب، بهبود مي‌بخشد. در اين آزمايش تعداد 57 توده بومي و ارقام افتراقي خربزه و طالبي به منظور بررسي يافتن رابطه بين مقاومت و اجزاي مقاومت به قارچ Fusarium oxysporum f. sp. melonis در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار مورد بررسي قرار گرفت. 13 صفت شامل درصد گياهان مرده و خصوصيات بيوشيميايي و مورفولوژيكي (دوره كمون، شدت بيماري، سطح زير منحني پيشرفت بيماري، آنزيم پراكسيداز، آنزيم پلي‌فنل اكسيداز، فنل كل، آنزيم كاتالاز، آنزيم سوپراكسيد ديسموتاز، وزن تر هوايي، وزن خشك هوايي، وزن تر ريشه و وزن خشك ريشه) در توده‌هاي تحت بررسي ارزيابي شدند. رقم ايزابل و شادگاني 2 به ترتيب مقاوم‌تربن و حساس‌ترين توده‌ها به Fusarium oxysporum f. sp. melonis race 1.2 شناخته شدند. ضرايب همبستگي ساده بين درصد گياهان مرده با صفاتي مثل دوره كمون، شدت بيماري، سطح زير منحني پيشرفت بيماري، فنل كل و ميزان تغيير فعاليت آنزيم‌هاي پراكسيداز، پلي‌فنل اكسيداز، كاتالاز و سوپراكسيد ديسموتاز در سطح 1 درصد معني‌دار بود. نتايج حاصل از تجزيه به عامل‌ها نشان داد كه 3 عامل اصلي و مستقل، 24/80 درصد تغييرات كل داده‌ها را توجيه مي‌نمايند. به طوري كه سه عامل تحت عنوان عامل خصوصيات بيوشيميايي و قدرت زنده‌ماني، خصوصيات ريشه‌اي و اندام هوايي نامگذاري گرديدند. نتايج حاصل از تجزيه عليت بيانگر آن بود كه صفت سوپراكسيد ديسموتاز به دليل دارا بودن اثر مستقيم زياد و بالا بودن اثرات غير مستقيم صفات ديگر از طريق اين صفت مي‌‌تواند به عنوان يك شاخص در جهت افزايش مقاومت به Fusarium oxysporum f. sp. melonis race 1.2 (Fom 1.2) مطرح باشد.

Study on relationships between resistance and its components will improve the efficiency of a breeding program with appropriate selection criteria. In this study, 57 endemic landrace and differential genotype of melon were studied to find the relationship between resistance and resistance components to Fusarium oxysporum f. sp. melonis in a randomized complete block design with three replications. 13 traits, including the percentage of dead plants and biochemical and morphological characteristics were evaluated. The simple correlation coefficient were significant at 1% between the percentage of dead plants with traits such as latent period, disease severity, the area under disease progress curve, peroxidase, polyphenol oxidase, phenol compound, catalase and superoxide dismutase. The results of the factor analysis showed that three independent factors justify 80.24% of the total variance. So that three factors were named as the viability and biochemical characteristics, root features and shoot features. The results of path analysis showed that superoxide dismutase due to the high direct effect and high indirect effects through other traits can be used as an indicator for increasing resistance to Fusarium oxysporum f. sp. melonis race 1.2 (Fom 1.2).