بررسي جامعه شناختي سهم عوامل ساختاري و يادگيري اجتماعي در بزهكاري نوجوانان مناطق حاشيه نشين شهر تبريز

نوجوانان، سرمايه ي اصلي هر جامعه اي محسوب مي شوند كه در پويايي و تداوم حيات نظام اجتماعي و رشد و توسعه ي همه جانبه ي آن، نقش بسزايي دارند؛ از طرفي، مساله ي بزهكاري اين قشر مي تواند يك مانع جدي در راه شكوفايي استعدادهاي فردي و توسعه و ترقي قلمداد شود. بنابراين مطالعه ي حاضر با هدف شناخت سهم عوامل ساختاري يادگيري اجتماعي در تبيين بزهكاري نوجوانان مناطق حاشيه نشين شهر تبريز نگاشته شده است.روش تحقيق مورد استفاده در پژوهش حاضر پيمايش است و جامعه ي آماري پژوهش شامل نوجوانان پسر 14- 19 سال به تعداد 53866 نفر شهر تبريز بوده كه از اين تعداد 320 نفر از طريق نمونه گيري هدفمند به عنوان نمونه ي نهايي انتخاب شده اند. همچنين براي تجزيه و تحليل داده ها از نرم افزارهاي SPSS و LISREL استفاده شده است. نتايج آزمون همبستگي متغير بزهكاري نوجوانان با متغيرهاي مستقل ساختاري يعني آنومي اجتماعي، بي سازماني اجتماعي، سن، پايگاه اجتماعي و اقتصادي و ساختار خانواده معنادار نبوده است؛ اما با ابعاد يادگيري اجتماعي يعني تعاريف مثبت از مذهب(18/0-= R)، تعاريف مثبت از قانون(17/0-= R) و شانس دستيابي به اهداف مثبت (18/0-= R) معكوس؛ ولي با تعاريف خنثي از عمل بزهكارانه (301/0r=)، بزهكاري دوستان (636/0= R)، افسردگي (14/0= R)، روابطي منفي با والدين (209/0= R) مثبت بوده است. نتايج به دست آمده از تحليل رگرسيوني بزهكاري نشان داد كه از بين ابعاد يادگيري اجتماعي، بُعد بزهكاري دوستان بيشترين تاثير را بر بزهكاري نوجوانان داشته است و تمام متغيرهاي باقي مانده در اين مدل، 32 درصد از واريانس اين متغير را تبيين نموده­اند؛ همچنين در مدل معادلات ساختاري، متغيرهاي ساختاري نظري (آنومي اجتماعي و بي سازماني اجتماعي) به عنوان علل دور، سبب فضاسازي بر روي يادگيري اجتماعي بزهكاري مي­شوند و فضاي يادگيري اجتماعي نيز به عنوان علل نزديك بزهكاري و كجروي توليد مي­كند.