نسبيت زباني و درك رنگ آسمان در شعر فارسي

در ادبيات كلاسيك فارسي، بارها به رنگ سبز آسمان اشاره شده است، در حالي كه بيشتر فارسي زبانان امروز آسمان را آبي رنگ مي دانند. پژوهشگران مختلف تلاش كرده اند با پرداختن به جايگاه رنگ سبز در باورهاي اساطيري، نجومي و مذهبي ايرانيان، وفاداري شاعران به سنت هاي ادبي و بيان شاعرانه و مبتني بر مجاز، توضيحي براي اين مسئله به دست دهند، اما از اين واقعيت غفلت كرده اند كه تداخل رنگ هاي سبز و آبي نه تنها منحصر به متون ادبي نيست و هنوز هم در مناطقي از كشور ديده مي شود؛ بلكه پديده اي جهاني است و در فرهنگ ها و زبان هاي نقاط مختلف جهان نيز مصاديق متعددي دارد. اين مقاله پس از مرور رنگ هاي نسبت داده شده به آسمان در ادبيات فارسي، با اشاره به فرضيه نسبيت زباني و آزمايش هاي انجام شده درباره تاثير زبان بر ادراك رنگ ها، به اين نتيجه مي رسد كه فارسي زبانان در غياب رنگ واژه مستقلي كه بر تمام زيرمجموعه هاي رنگ آبي دلالت كند، اين رنگ ها و از جمله رنگ آسمان را از خانواده رنگ سبز به شمار مي آورده اند. به نظر مي رسد كاربرد رنگ سبز براي آسمان تنها جنبه نام گذاري نداشته و قدما تحت تاثير نسبيت زباني، از نظر ادراكي نيز رنگ آسمان را شبيه يا نزديك به رنگ سبز مي ديده اند.