بررسي تأثير آرام‌سازي پيش‌رونده عضلاني بر عملكرد اجتماعي و ابعاد مختلف كيفيت زندگي سالمندان

Effect of Progressive Muscle Relaxation on Social Performance and Quality of Life in Aging

اهداف با پیشرفت علم افراد مدت طولانی‌تری زندگی می‌كنند و به‌ناچار باید با تغییرات پیچیده جسمی، روانی و اجتماعی سازگار شود كه همراه با فرایند پیری ایجاد می‌شود. عوامل متعددی از جمله تحرك و ورزش بر فرایند پیری تأثیر دارد؛ به‌نحوی‌كه ورزش منجر به ایجاد شادابی، نشاط و افزایش امیدبه‌زندگی می‌شود. این مطالعه با هدف بررسی میزان تأثیر آرام‌سازی پیش‌رونده عضلانی بر عملكرد اجتماعی و ابعاد مختلف كیفیت زندگی سالمندان شهرستان شهركرد انجام گرفت. مواد و روش ها پژوهش حاضر یك كارآزمایی بالینی بود كه در آن برای جمع‌آوری داده‌ها از روش نمونه‌گیری تصادفی منظم استفاده شد. در این پژوهش، شصت نفر سالمند از شهرستان شهركرد انتخاب شدند و نمونه‌ها به‌صورت تصادفی به دو گروه آزمون و شاهد تقسیم شدند. روش آرام‌سازی به این ترتیب بود كه بیمار در هر مرحله، گروهی از عضلات بدن خود را منقبض و پس از پنج ثانیه رها می‌كرد و در پایان، تمام عضلات را شُل و پنج بار نفس عمیق می‌كشید. هر جلسه حدود 45 دقیقه به‌طول می‌انجامید. در گروه آزمون روش آرام‌سازی پیش‌رونده عضلانی به‌مدت سه ماه و سه روز در هفته انجام شد. به‌طوركلی مددجو پس از پوشیدن لباس راحتی به‌پشت می‌خوابید و با هدایت مربی آموزشی و گوش‌دادن به نوار صوتی، گروه‌های مختلف عضلانی را با تنفس‌های مؤثر و عمیق منقبض و آرام می‌كرد؛ به‌طوری‌كه آرام‌شدن عضلانی را احساس و آن را بیان می‌كرد. ابزار گردآوری داده‌های این مطالعه پرسش‌نامه اطلاعات فردی و پرسش‌نامه كیفیت زندگی SF-36 بود.  یافته ها نتایج مطالعه نشان داد آرام‌سازی پیش‌رونده عضلانی، منجر به افزایش عملكرد اجتماعی و ابعاد مختلف كیفیت زندگی در گروه مداخله می‌شود. بین میانگین نمره ابعاد عملكرد جسمی، محدودیت فعالیت به‌دنبال مشكل جسمی، انرژی و خستگی، عملكرد اجتماعی، درد بدنی، سلامت عمومی با كیفیت زندگی بین گروه مورد و شاهد تفاوت آماری معنی‌داری وجود دارد. همچنین میان عملكرد اجتماعی در دو گروه شاهد و مداخله قبل از مطالعه، تفاوت آماری معنی‌داری نبود؛ ولی بعد از مداخله عملكرد اجتماعی گروه مداخله تغییر یافته بود. نتیجه گیری با توجه به نتایج این مطالعه توصیه می‌شود در زندگی روزانه برنامه‌ای برای انجام تمرینات ورزشی و آرام‌سازی پیش‌رونده عضلانی متناسب با وضعیت جسمانی سالمندان طراحی شود تا مدت‌زمان ناتوانی، روزهای بستری و هزینه‌های درمانی كاهش و عملكرد اجتماعی، كیفیت زندگی و وضعیت روحی-روانی سالمندان ارتقا پیدا كند. همچنین استقلال سالمند در انجام كارهای روزانه بهبود یابد و درنهایت، به فرایند پیری موفق و سالم آنان كمك كند.

Objectives With the advancement of medicine and health, people live longer and therefore should be adapted to physical, mental, and social changes that come with the aging process. Several factors such as mobility and exercise affect the aging process; for example, doing regular exercise increases vigor, vitality, and life expectancy in older adults. This study aimed to assess the effect of progressive muscle relaxation on social performance and quality of life of older adults living in Shahr-e Kord, Iran. Methods & Materials  This study was a clinical trial. Systematic random sampling was used to enroll the study samples. In this study, sixty elderly people in Shahrekord City were selected conveniently and the subjects were randomly divided into two groups. Muscular progressive relaxation exercise was run 3 days per week for 3 months (totally 36 sessions). In relaxation phase, the study samples contracted a group of their muscles in each step and relaxed them after 5 seconds and finally loosened all muscles and took 5 deep breaths. Each session lasted for 45 minutes. In general, patients lay on their back after wearing gowns and were trained with their coaches by audio tapes. In the meantime, their various muscle groups contracted and relaxed with deep effective breathing. In this way, the participants feel muscle relaxation and express it out. The instrument of data gathering consisted of a demographic questionnaires and 36-item Short-Form (SF-36) quality of life survey. Results Our study results showed that progressive muscle relaxation increased social functioning and quality of life in the intervention group. There is a significant difference between experiment and control groups with regard to the mean values of their physical function, activity limitation to physical problems , vitality, social functioning, bodily pain, general health, and quality of life. Also, the results showed no significant difference in the mean value of social performance between the experiment and control groups prior to the intervention,  but there was a statistically significant difference with regard to social performance between the experiment and control groups after the intervention. Conclusion Based on the study results, it is recommended that exercise and progressive muscle relaxation programs are designed to fit the physical condition of the elderly. These plans are supposed to reduce the duration of rehabilitation, hospital stay, and health care costs, as well as improve the social performance, quality of life, and mental states of the elderly, which consequently increase the elderlyʹs independence in daily activities and a healthy and successful aging process.