بررسي روايي و پايايي پرسش‌نامه توانمندي سالمندان مبتلا به بيماري‌هاي قلبي - عروقي در دريافت حمايت اجتماعي

Validity and Reliability of Elderly Patients with Cardiovascular Disease Empowerment Questionnaire in Receiving Social Support

اهداف افزایش مشكلات دوران سالمندی به‌همراه اختلالات قلبی-عروقی، توانمندی سالمندان را در مدیریت زندگی فردی برای بهره‌مندی از حمایت‌های اجتماعی تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. بیماری‌های قلبی-عروقی بار اقتصادی و اجتماعی و روحی‌-روانی را به‌صورت هزینه‌های مستقیم بهداشتی و هزینه‌های غیرمستقیم دربردارد كه از توانمندی و كیفیت زندگی افراد می‌كاهد. در این راستا طراحی ابزاری روا و پایا برای سنجش توانمندی سالمندان مبتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی در دریافت حمایت‌های اجتماعی حائز اهمیت است. مواد و روش ها در این مطالعه توصیفی‌، طراحی و روان‌سنجی پرسش‌نامه طی چهار مرحله مطابق روش والتز انجام شد: 1. تعریف مفهوم توانمندی سالمندان مبتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی در دریافت حمایت اجتماعی با مروری بر كتب و مقالات؛ 2. طراحی گویه‌های پرسش‌نامه با استفاده از منابع موجود در ایران و دیگر كشور‌ها؛ 3. روان‌سنجی، اعتبار محتوا و اعتبار صوری پرسش‌نامه توسط 10 نفر از متخصصان دانشگاه؛ 4. بررسی همسانی درونی پرسش‌نامه با تعیین ضریب آلفای كرونباخ و پایایی ثبات با استفاده از آزمون مجدد و با فاصله زمانی یك هفته. یافته ها با توجه به یافته‌های به‌دست‌آمده از مطالعه مقاله‌ها و كتاب‌ها و نظریه‌های توانمندسازی خودمدیریتی روانی‌پور و همكاران، توانمندی سالمندان مبتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی در دریافت حمایت اجتماعی در محورهای خودآگاهی از تغییرات، عملكرد نقش، سازگاری، استقلال، رضایت پنداشت‌شده، حس كنترل و خودمدیریتی بود. نسخه ابتدایی پرسش‌نامه با 35 گویه طی مرحله اول و دوم مطالعه تهیه شد. در مرحله سوم و چهارم مطالعه طی مراحل روان‌سنجی و روایی و پایایی 4 گویه حذف شد. سپس نسخه نهایی پرسش‌نامه با 31 گویه و شاخص روایی محتوایی 94/0 و نسبت روایی محتوایی 96/0 تعیین شد. برای تعیین پایایی درونی پرسش‌نامه از ضریب آلفای كرونباخ استفاده شد كه میزان آن 90/0 به‌دست آمد. همچنین برای تعیین پایایی بیرونی پرسش‌نامه از روش بازآزمایی استفاده شده كه در دو مرحله به فاصله یك هفته تكمیل شد. نتایج نشان داد كه از ضریب همبستگی مطلوب (83/0=R) برخوردار است. نتیجه گیری نتایج مطالعه نشان داد پرسش‌نامه تدوین‌شده با 31 گویه، ویژگی‌های روان‌سنجی مطلوبی برای سنجش توانمندی سالمندان مبتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی در دریافت حمایت‌های اجتماعی دارد. علاوه‌براین مراقبان امور سلامت می‌توانند این پرسش‌نامه را در سیستم‌های مراقبتی و بهداشتی كشور به‌كار گیرند. همچنین پرسش‌نامه‌ ذكرشده برای تعیین اثر مداخلات در زمینه توانمندی سالمندان در دریافت حمایت اجتماعی در تحقیقات كارآزمایی بالینی مناسب است. در پژوهش‌های بعدی پیشنهاد می‌شود انواع دیگر روایی مانند روایی سازه برای تعیین ابعاد توانمندی اندازه‌گیری شود.

Objectives Increased problems associated with aging and cardiovascular disorders, can affect the empowerment of the elderly in their lifestyle management to benefit from social support. Cardiovascular diseases impose economic, social and psychological burdens as direct and indirect health costs, which lead to a loss of empowerment and quality of life. In this context, it is important to develop a valid and reliable instrument that can help to measure the empowerment of elderly patients with cardiovascular disease to receive social support. Methods & Materials  In this descriptive study, we developed and performed the psychometric evaluation of the questionnaire according to the Waltz method in four steps: 1) Define the concept of empowerment of elderly patients with cardiovascular disease to receive social support, with an overview of the books, papers and theories on aging, 2) Design the questionnaire items using the resources available in Iran and other countries, 3) Doing Psychometry, content validity and face validity of the questionnaire, by 10 experts from university, 4) Check internal consistency of the questionnaire by determining Cronbachʹs alpha coefficient and external reliability by doing test retest. Results Elderly patients empowerment in receiving social support were determined in 7 domains includes the awareness of personal changes, role playing, adaptation, independence, perceived satisfaction, being in control and Self management. The primary version of the questionnaire was designed with 35 items during first and second stages. In the third and fourth stages of the psychometric validity and reliability, 4 items were deleted. The final version of the questionnaire completed with 31 items and its content validity index (0.94) and content validity ratio (0.96) was obtained. The internal and external reliability of the questionnaire was calculated as (R=0.90) and (R=0.83), respectively. Conclusion The final questionnaire, which included 31 items, had appropriate psychometric properties, as well as the ability to be used by health care providers in the country’s health care systems. Further studies are suggested to measure other types of validity, such as structure validity, of the questionnaire.