نبرد قهرمان با اژدها در روايت‌هاي حماسي ايران

The Champion/Dragon Battle in Iranian Heroic Narratives

نبرد قهرمان با اژدها، يكي از عمده‌ترين مضاميني است كه در اغلب اساطير و حماسه‌هاي دنيا ديده مي‌شود. اهميت اين نبرد آنچنان است كه مكتب‌هاي گوناگون اساطيري، به بررسي و تحليل آن پرداخته و هريك به زعم خود، اژدها را نماد برخي رويدادهاي مربوط به زندگي انسان‌ها دانسته‌اند. در اساطير ايران، نبرد ايزدان با اهريمن و آفريده هاي او، گونه‌هاي متفاوت اژدهاكشي به شمار مي‌آيد. اين نبرد در بسياري از روايات حماسي ايران نيز آمده‌است و جلوه‌هايي از آن، به گونه نبرد قهرمانان با ديوان و برخي پتيارگان ديده مي‌شود. در بيشتر پژوهش‌هايي كه در ايران درباره اژدها شده‌است، اغلب به بررسي قهرمانان اژدهاكش در منظومه‌هاي حماسي و شمار محدودي از روايات عاميانه ايران پرداخته‌اند‌ و به آن دسته رواياتي كه در طومارهاي نقالي و يا روايات شفاهي- مردمي شاهنامه آمده‌است توجه چنداني نداشته‌اند. در اين مقاله، به معرفي آن دسته از قهرمانان اژدهاكش، كه در مجموعه روايات حماسي ايران آمده‌است، مي‌پردازيم؛ سپس درباره نژاد اين قهرمانان، چگونگي نبرد آنها با اژدها و همچنين پايان زندگي آنها بحث مي‌كنيم.

The battle between champions and dragons is among the well-known themes in heroic stories of different cultures. Each mythological trend has adopted its own perspective to analyze this battle. In Iranian mythology the battle between “Izad?n” and “Ahriman” is the typical example of killing dragons. Such a story can be seen in the combat with Evils(Div?n) and Evil doers (Patyareg?n). In Iran, most researches focus on heroic narratives or written folk tales, and oral folklores have been rarely the matter of concern. This article deals with the latter case in Sh?hn?meh and provides the reader with some information about the origins of the champions as well as the ways they act in their battles.