ماهيت بشر و نظريه سياسي از ديدگاه فارابي

ارتباط ماهيت بشر و نظريه سياسي يكي از مباحث مهم در مطالعه تحليلي هر نظريه سياسي است. انديشمندان سياسي معمولاً مشروعيت نظريه خويش، درباره سياست و حكومت را بر تبييني خاص از ماهيت انسان‌ها بنا مي‌نهند. پژوهش حاضر، آراي سياسي فارابي، از انديشمندان مهم سياسي جهان اسلام، را از اين ديدگاه بررسي مي‌كند. نظريه سياسي فارابي خصلتي جهان‌شمول دارد و اين امر به دليل برداشتي است كه او از ماهيت بشر ارايه مي‌دهد. در نظريه سياسي فارابي، انسان‌ها به دليل ماهيت خويش، براي رسيدن به سعادت نيازمند حضور در اجتماع هستند. در نتيجه تلقي او با تلقي‌هاي مدرن فردگرايانه از سياست و حكومت در تعارض است. فارابي معتقد است انسان، براي شناخت سعادت به غير خودش نياز دارد و اين نياز، صرفاً از طريق ارتباط با عقل فعال، كه خودش مخلوق خداي عالم يا همان سبب نخستين است، برآورده مي‌شود. به اين ترتيب، نظريه سياسي فارابي ارتباط ويژه و مشخصي با مسيله توحيد دارد. نظريه‌هاي سياسي مدرن، عمدتاً به موضوع حاكم يا امام در اجتماعات سياسي توجهي نمي‌كنند. اما اينكه چه كسي بايد حكومت كند، براي فارابي اهميت بسياري دارد و نظريه او در اين زمينه وام‌دار برداشتي است كه او از ماهيت بشر ارايه كرده است.