مروري كوتاه بر كاربردهاي پزشكي پليمرهاي حافظه شكلي

پليمرهاي حافظه شكلي (SMPs) دسته مهمي از مواد هوشمند هستند كه با توجه به ويژگي‌هاي برجسته‌اي چون وزن سبك، فشار بازيابي زياد، هزينه كم و سهولت توليد نسبت به آلياژهاي حافظه شكلي، توجه بسياري را در سال‌هاي اخير جلب كرده‌اند. پليمرهاي حافظه شكلي قابليت تغيير شكل و تثبيت به شكل موقت دارند. آن‌ها تنها پس از تغيير كوچكي در شرايط محيط، مانند گرما، ميدان الكتريكي، ميدان مغناطيسي، pH، نور، يون‌ها، حلال، ميدان صوتي، آنزيم، آب و غيره شكل دايمي اصلي خود را بازمي‌يابند. اين قابليت ناشي از تلفيق ساختار و شكل‌شناسي پليمر با فناوري پردازش و برنامه‌ريزي استفاده شده است كه اصطلاحا به اثر حافظه شكلي ساده مي‌شود. پليمرهايي كه اثر حافظه شكلي را نشان مي‌دهند، دسته مهمي از مواد مصرفي در پزشكي، به‌ويژه براي استقرار در جراحي‌هاي كوچك‌تر هستند. اين ويژگي منحصر به فرد موجب شده است تا پليمرهاي حافظه شكلي موادي مناسب و سودمند براي كاربردهاي مختلف در فناوري، از جمله ساخت وسايل پزشكي هوشمند باشند. در اين مقاله مروري، پيشرفت‌ها و محدوديت‌هاي كلي در طراحي پليمرهاي حافظه شكلي، به‌ويژه براي كاربرد‌هاي پزشكي، بحث و بررسي مي‌شود.

Shape-memory polymers ()SMPs) are an important class of intelligent materials which have attracted much attention in recent years, due to their prominent characteristics such as light weight, high recovery strain, low cost and ease of fabrication compared to shape-memory alloys. Shape-memory polymers can be deformed and fixed into a temporary shape, and recover their original permanent shape only upon asmall variation in environmental conditions such as heat, electric field, magnetic field, pH, light, ions, solvent, sonic field, enzyme, water and etc. This capability results from a combination of the polymer structure and the polymer morphology together with the applied processing and programming technology which is simply termed asshape-memory effect ()SME). Polymers that exhibit SME are an important class of materials in medicine, especially for minimally invasive surgery deployment of devices. These unique properties make SMPs suitable and useful materials for various technological applications, including the manufacturing of smart biomedical devices. In this review, recent developments and common limitations in the design of SMPs especially for biomedical applications are discussed.