سنجش ميزان آمادگي بيمارستان در برابر حوادث پرتوي و هسته اي: طراحي يك ابزار و بررسي روايي محتوايي و پايايي آن

Assessing hospital preparedness for nuclear and radiological events: development a valid and reliable instrument

بيمارستان‌ها به دليل نقش بسيار مهمي كه در جهت تامين، حفظ و ارتقاي سلامت خانواده ها ايفا مي‌كنند از اهميت بسياري برخوردارند. حفظ قابليت و عملكرد بيمارستان ها در زمان بحران حايز اهميت بسيار است تا به اين ترتيب بتوانند ضمن انجام وظايف جاري، پاسخگوي حجم زياد بيماران و مجروحيني باشد كه در اثر رخداد بحران بر آن تحميل شده است. در اين راستا در مرحله قبل از وقوع سوانح، بررسي ميزان آمادگي بيمارستان ها در برابر انواع بحران ها و حوادث يكي از دغدغه هاي مديران نظام سلامت به شمار مي آيد. اين آمادگي در مواجهه به حوادث پرتوي و هسته اي ابعاد ويژه اي مي يابد چون نيازمند تمهيداتي است كه اگر از قبل براي آن فكري نشده باشد منجر به ايجاد صدمات غيرقابل جبران به كادر درماني شده ضمن اين كه قادر به پاسخگويي به حوادث ايجاد شده نخواهد بود. مطالعه حاضر با هدف طراحي ابزاري روا و پايا جهت سنجش آمادگي بيمارستان ها در برابر حوادث پرتوي و هسته اي انجام شد. بدين منظور ابتدا ابعاد آمادگي بيمارستان ها و مراكز درماني در برابر حوادث پرتوي و هسته اي با استفاده از مرور متون و ديدگاه متخصصان حوزه هاي مرتبط تعيين شد. پس از تعيين سوالات، روايي صوري و محتوي و نيز پايايي پرسشنامه طي سه مرحله مورد ارزيابي قرار گرفت. پرسشنامه نهايي از معيارهاي لازم براي روايي و پايايي برخوردار بوده [(IF ? 1.5), (CVI ? 0.8), (Cronbachʹs alpha ? 0.7)] و از ابعاد پنجگانه آمادگي فضاي فيزيكي، تجهيزات، نيروي انساني، ارتباطات و هماهنگي درون و برون سازماني و نيز 56 سوال تشكيل شده است. يافته هاي اين پژوهش، قابليت ابزار طراحي شده براي سنجش آمادگي بيمارستان ها در برابر حوادث هسته اي و پرتوي را نشان داد. بر اين اساس، ايجاد شاخص ها و ابزارهاي روا و پايا در راستاي ارزيابي و سنجش آمادگي بيمارستان ها در برابر ساير انواع حوادث انسان ساخت توصيه مي شود. علاوه بر آن، درنظرگرفتن نمرات بدست آمده از ارزيابي آمادگي بيمارستان ها در برابر حوادث انسان ساخت در تصميمات مرتبط با اعتباربخشي بيمارستان ها نيز پيشنهاد مي گردد.

Objective (s): To develop a valid and reliable instrument for assessing hospital preparedness against nuclear and radiologic events. Methods: This cross-sectional study was conducted through two stages: preparing initial framework for providing the instrument through literature review and a panel of experts; and then determining facet and content validity through impact factor (IF), content validity index (CVI) and reliability through Cronbachʹs alpha coefficient. The participants included experts and key informants of related disciplines (n=60) selected by purposive sampling method. Data were analyzed using SPSS software. Results: The final valid and reliable tool consisted of five domains and 56 questions. Preparing physical environments, equipments, human resources, communication, and organizational coordination have been extracted as the main aspects of the tool. Accordingly, all validity and reliability indicators were examined and were found satisfactory (IF ? 1.5, CVI ? 0.8, Cronbachʹs alpha ? 0.7) Conclusion: Using such valid and reliable tool for assessing hospital preparedness against nuclear and radiological events can provide valid data for health managers in order to be prepared for such events. Further research is needed for developing valid and reliable tools to assess hospital preparedness against all man-made hazards.