ارايه و پياده‌سازي يك مدل جديد براي سناريوسازي در برنامه‌ريزي‌ منطقه‌اي مورد شناسي: استان مازندران

Presenting and Implementing a New Model for Scenario Building in Regional Plannings Case Study: Mazandaran Province

يكي از ابزارهاي مناسب برنامه‌ريزي راهبردي در شرايط عدم قطعيت و در شرايطي كه دنياي پيش‌روي ما دنيايي مملو از شگفتي‌سازهاي مختلف مي‌باشد، سناريونگاري است. تمركز و هدف كليدي پژوهش حاضر، تدوين و پياده‌سازي مدلي براي تهيه سناريوهاي توسعه استان مازندران در افق 1410 با رويكرد سيستمي است. روش انجام پژوهش از نوع تركيبي زنجيره‌اي است. براي جمع‌آوري داده‌ها عمدتاً از روش‌هاي اسنادي و دلفي استفاده شده است. همچنين براي تحليل داده‌ها از روش تحليل اثرات متقابل عوامل بوسيله نرم‌افزار MICMAC و براي تحليل سناريوها و تدوين آنها از روش تحليل مورفولوژيك بوسيله نرم‌افزار Morphol، استفاده شده است. نتايج تحقيق حاكي از رشد تدريجي قابليت‌هاي كليدي توسعه استان در افق 1410 را دارد. در هر چهار سناريوي اول، فرض كاهش تدريجي سطح توليدات باغي بواسطه تغييرات كاربري اراضي (به خصوص در نواحي غربي) ظاهر شده است كه به نوعي يك تهديد جدي و كليدي براي استان مازندران و به خصوص نواحي متمايل به غرب استان شمرده مي‌شود. ديگر نتيجه مهم، ظهور فرض "رشد بالاي 30 درصد مبادلات بندر فريدونكنار" به عنوان يك عامل بسيار تاثيرگذار در توسعه استان كه مي‌تواند يك قطب قوي توسعه در نواحي متمايل به مركز جغرافيايي استان را بوجود آورد. در بخش گردشگري نيز در همه چهار سناريوي اول، فرض خوش‌بينانه «توسعه همه جانبه زيرساخت‌هاي گردشگري در غرب استان و برداشتن گام‌هاي اوليه براي برندسازي منطقه‌اي در مقياس فراملي» ظاهر شده است و اين مورد نيز نشان از اميدواري بهبود وضعيت توسعه در نواحي غربي استان دارد.

Scenario planning is one of the appropriate tools for the strategic planning in uncertain circumstances and when tomorrow’s world is full of various wildcards. The present study has focused on developing and implementing a model for preparing development scenarios of Mazandaran Province in horizon 1410 with a systematic approach. Chain combined methodology was developed to perform the study. Data collecting was mainly based on documentary and Delphi model. Also, cross-impact analysis are used to analyze data by use of MICMAC software and morphologic method are used for analyzing and preparing scenarios by using Morphol software. The results revealed the evolution of key capabilities of Mazandaran province in horizon 1410. In all of the first four scenarios, the presumption of gradual decrease in crops because of changes in land use (especially in western areas) has been emerged which is considered as a serious and key threat for Mazandaran Province specifically for areas near the western areas of the province. Another important result was the coming out of presumption of “over %30 of exchanges growth of Feridoonkenar port” seen as an effective factor in province development, which is able to create a strong development pole in areas towards the geographical center of the province. In tourism sector of the first four scenarios, the optimistic presumption of “development of tourism infrastructure in the west of province and take initial steps for regional branding in transnational scale” has appeared which hoped that development conditions in the west areas of the province would be improved.