ارزيابي توان منطقه حفاظت شده قرخود براي گردشگري گسترده و متمركز

Evaluating the Capability of Qurkhod Protected Area for Extensive and Intensive Tourism

منطقه حفاظت شده قرخود با وسعت 43000 هكتار، در شمال غربي استان خراسان شمالي و در مجاورت پارك ملي گلستان واقع شده است. اين منطقه با داشتن ويژگي‌هاي خاص زيستگاهي، حضور گونه‌هاي مختلف حيات وحش و جاذبه‌هاي گردشگري، از پتانسيل بالايي براي برنامه‌ريزي و توسعه گردشگري برخوردار است. اين مطالعه با هدف تعيين توان منطقه براي تفرج گسترده و متمركز انجام شد. بدين منظور، ابتدا معيارهاي مناسب براي دو طبقه تفرج گسترده و متمركز تعيين شد. با توجه به اينكه براي هر يك از اين كاربري‌ها به ارزيابي همزمان چندين معيار نياز است، از روش ارزيابي چند معياره استفاده شد. براي ناحيه تفرج گسترده چهار معيار و براي تفرج متمركز دوازده معيار و يك لايه محدوديت زيستگاه گونه‌هاي شاخص در نظر گرفته شد. نقشه‌هاي پايه هر معيار تهيه و با استفاده از روش فازي استاندارد شد. وزن دهي به معيارها با استفاده از فرايند تحليل سلسله مراتبي انجام شد. از روش تركيب خطي وزن‌دار براي رويهم‌گذاري نقشه‌هاي معيار و تهيه نقشه نهايي تفرج گسترده و متمركز استفاده شد. نتايج نشان داد كه حدود 4800 هكتار معادل 11 درصد از وسعت منطقه حفاظت شده قرخود براي توسعه كاربري تفرج متمركز و 8 درصد از وسعت منطقه (3200 هكتار) براي تفرج گسترده مناسب است. ظرفيت برد فيزيكي منطقه برآورد شد كه تراكم گردشگر با توجه به وسعت منطقه حدود 11 نفر در هكتار معين گرديد.

Qurkhod protected area with an area of 43000 hectaresis located at the North Khorasan province and adjencent to Golestan national park. The area by having special settlement specifications, different wild life species and tourism attractios has a high potential for planning and tourism development.The current study was conducted to evaluate environmental capability of the area for extensive and intensive recreation. For this purpose, firsty the appropriate criteria for both extensive and intensive recreation were defined and since for each of functions, simultaneous evaluation of several criteria is needed, then multi-criteria evaluation method was used. Four criteria for extensive recreation and 12 criteria for intensive recreation and a limit layer for inhabitat of index species has been considered. The basic maps for each criteria was prepared and standardized by fuzzy method. Analytical hierarchy process (AHP) was used for weighting criteria and the Weighted Linear Combination (WLC) method used for combining the layers. The results showed that nearly 4800 hectares (approximately %11) of Qurkhod protected area was suitable for intensive outdoor recreation implementation, while nearly 3200 hectares (approximately %8) had the ideal conditions for extensive outdoor recreation development. Physical carrying capacity of the area was estimaed at about 11 persons per hectare.