ارايه الگوي بهينه فضاي سبز شهري با توجه به شاخص‌هاي توسعه پايدار شهري مورد شناسي: منطقه 8 شهرداري تبريز

Presenting an Optimal Green Space Model Regarding Sustainable Urban Development Indices Case Study: Zone 8 of Tabriz

مفهوم توسعه پايدار مبتني بر ايجاد تعادل در محيط است و شهرها به لحاظ مكاني مهم‌ترين نقطه تلاقي انسان و محيط است. لذا توجه به شيوه زيست شهري و برنامه‌ريزي در راستاي برقراري تعادل زيست‌محيطي در شهرها از ضروريات توسعه پايدار شهري است. در بين مناطق دهگانه كلانشهر تبريز، محدوده منطقه 8 به جهت تاريخي، فرهنگي، ميراثي و گردشگري بودن، يكي از مناطق شهري استراتژيك و مهم به شمار مي‌رود. موقعيت اين منطقه به عنوان بافت مركزي تبريز اهميت گسترش فضاهاي سبز و پارك‌هاي شهري را دوچندان كرده است. تحقيق حاضر از نوع تحليلي-توصيفي است كه با ماهيت كاربردي ارايه شده است. در اين پژوهش تلاش شده است تا با استفاده تلفيقي از قابليت‌هاي سيستم اطلاعات جغرافيايي و مدل تاپسيس و با توجه به شاخص‌هاي توسعه پايدار شهري، الگوي مناسب از چيدمان مكاني-فضايي فضاي سبز شهري در محدوده مورد مطالعه ارايه گردد. در اين پژوهش پس از انتخاب معيارهاي موثر و وزن‌دهي به معيارها، با تلفيق اين معيارها با روش تاپسيس كه از مدل‌هاي جبراني سيستم‌هاي تصميم‌گيري چندمعياره است، به انتخاب مكان‌هاي بهينه براي كاربري فضاي سبز در منطقه 8 شهرداري تبريز اقدام شد. با توجه به نقشه خروجي مدل تاپسيس و مقايسه آن با نقشه كاربري اراضي محدوده مورد مطالعه، مشخص شد كه زمين‌هاي مناسب براي ايجاد فضاي سبز تناسب زيادي با كاربري اراضي دارند. در ادامه با توجه به آلودگي بالاي هوا و صوت در محدوده مورد مطالعه به لحاظ موقعيت مركزي و مهم آن در سطح شهر، اقدام به معرفي گونه‌هاي بومي مناسب براي آلودگي هوا و صوت شده است. استفاده از گونه‌‌هاي گياهي بومي و برنامه‌ريزي صحيح فضاي سبز شهري باعث تنوع و زيبايي و ارتقاي اكولوژيكي محيط خواهد شد و درنهايت پايداري زيست‌محيطي شهرها را به همراه خواهد داشت؛ بنابراين، برنامه‌ريزي در جهت ايجاد يك فضاي سبز پايدار در اين منطقه با هدف رسيدن به محيط زيست شهري پايدار امري ضروري است و اين برنامه‌ريزي بايد به سمت و سويي سوق داده شود كه پايداري و كاهش هزينه را به دنبال داشته باشد.

The concept of sustainable development is based on generating a balance in environment and in terms of spatial , the cities are the most important intersection of human and environment. Therefore, attention to the urban lifestyles and planning, in order to establish ecological balance in cities is essential for sustainable urban development. Among the 10 districts of Tabriz metropolitan, zone 8, due to historical, cultural, heritage and tourism is one of the most strategic and important areas. The districtʹs location as the central tissue of Tabriz, has doubled the importance of expansion of green spaces and urban parks. Present study is an Analytical-descriptive research, which has been provided by the functional nature. This study has attempted to present an appropriate pattern of spatial arrangement of urban green spaces in the study area with respect to parameters of sustainable urban development using a combination of capabilities of GIS and TOPSIS model. In this research, after selecting the effective criteria and weighting them, by combining these criteria using TOPSIS model which is compensatory model in multi-criteria decision systems, the optimal places for the use of green spaces in district 8 of Tabriz Municipality was selected. According to TOPSIS model’s output map and comparing it with land-use map of the study area, it was found that the suitable land for creating green spaces are in large proportion of land use. In the following ,according to the high air and noise pollution in the study area due to its central location in the city, proper native species has been introduced to prevent air and noise pollution. The use of native plant species and proper planning of urban green space will cause the diversity, beauty and improve the ecological environment and ultimately will also bring the environmental sustainability of cities. Therefore planning to create a sustainable green space in this area to achieve a sustainable urban environment is essential and this planning must be led toward the direction which followed Stability and costs reduction.