مطالعه مورفولوژي گنبد نمكي دشتي در جنوب بوشهر

Morphologic Study of Plain Salt Dome in Southern Bushehr

گنبد نمكي، دشتي حد فاصل دو گسل پي‌سنگي كازرون (شمال) و برازجان (جنوب) است. اين دو گسل بخشي از سيستم گسلي راستالغز راستگرد قطر- كازرون هستند كه بخش شمالي اين سيستم گسلي در خشكي ايران زمين واقع است. هدف از اين پژوهش، بررسي مورفولوژي كوه نمك دشتي با استفاده از روش‌هاي ميداني، عكس‌هاي هوايي، ماهواره‌اي، نقشه توپوگرافي و تهيه نقشه 1:50000 زمين شناسي و سپس بررسي و شناخت پديده‌‌هاي دروني و بيروني موثر در شكل‌دهي مورفولوژي گنبدنمكي دشتي است. تعدادي از ساختارهاي مورد مشاهده در منطقه، مرتبط با فرايند گنبدزايي به وجود آمده‌اند و در مقابل برخي از مورفولوژي‌ها ربطي به فرايندهاي تكتونيكي تشكيل گنبد ندارند. از جمله ساختارهاي مرتبط با گنبد نمكي مي‌توان به انواع مختلف كارست‌ها، نمك شارها، گسل‌هاي معكوس محيطي كه دور تا دور محدوده گنبد ديده مي‌شوند، ساختار سفره (Nappe)، چين‌هاي روده‌اي كه در داخل لايه‌هاي ژيپسي تشكيل شده‌اند، چين‌هاي در ارتباط با گسل و ديگر ساختارها اشاره كرد و همچنين تعدادي از ساختارها در ارتباط با گنبدزايي نيستند؛ مانند چشمه‌هاي نمكي، آبشارها، دره‌هاي گل‌كلمي، ستون‌هاي فرسايشي، تنگه‌ها و... . تعدادي از اين مورفولوژي‌ها در اثر انحلال و تعدادي در اثر تكتونيك منطقه ايجاد شده‌اند و دليل تشكيل گروهي ديگر از اين مورفولوژي‌ها هر دو پارامتر انحلال و تكتونيك منطقه است.

Plain salt dome is located between two faults of Kazeroon peisangi (north) and Borazjan (south) . These two faults are dextral strike-slip fault system of Ghatar –kazeroon that the northern segment of the fault system is located in desert area of Iran. The aim of this study was to evaluate the morphology of the plain salt mountain using field method, aerial photos, satellite photos, topographic maps and mapping of 1: 50,000, geological and then the review and recognition of the effective internal and external phenomenon in forming the morphology of the plain salt dome. A number of observed structures in the region have been created associated with the process of dome formation and in contrast some of morphologies have no any relation with the tectonic processes of dome formation, among the structures relevant with salt dome , it can be referred to different types of Karsts, salt fluxes, environment reverse faults which can be observed around the domeʹs area, table structures (Nappe), intestinal folds, which have been formed within the gypsum layers, the folds associated with fault and other structures and also some of the structures are not associated with the dome formation such as salty springs, waterfalls, cauliflower valleys, abrasive columns , gorges and . . .a number of these morphologies have formed due to break up and a number due to the tectonic of the area and the reason for forming another group of morphologies are the both break up and tectonic of the area.