شناسايي معيارهاي ذهنيت اصيل در معماري جديد بافت‌هاي باارزش تاريخي در جهت ارتقاي هويت كالبدي بافت تاريخي (نمونه‌موردي بافت تاريخي عودلاجان محله امامزاده يحيي)

Identifying the Authentic Cerebration Criteria in the Modern Architecture of Valuable Historical Urban Textures in Order to Improve the Physical Identity of Historic Urban Textures (Case Study: Historic Urban Texture of Imamzade Yahya in Oodlajan)

بافت‌های تاریخی یادآور دوره‌ای است؛ كه شهرها براساس نیازها، اهداف و سلایق ساكنان آنها برپا شده‌اند. به‌عبارتی، دنیای ذهنی سازندگان و ساكنان با یكدیگر قرابت داشت. اما مداخلات امروز بدون توجه به یادها و تعلقات شهروندان و نیازهای ذهنی آنها با توسعه‌های سریع در بافت‌های تاریخی به خاطره‌زدایی و نابودی هویت شهرها منتج گردیده است. ازاین‌رو، معماری به‌عنوان بخش مهمی از كالبد شهری، گسیختگی را نه‌تنها در بافت شهری، بلكه با ذهنیت اصیل ساكنان بافت تجربه می‌كند. این نوشتار علاوه‌بر روشن‌ساختن اهمیت ذهنیت اصیل در رویكرد طراحی معماری جدید در بافت‌های تاریخی، در تحلیل‌های صورت‌گرفته، به این پرسش پاسخ داده است؛ كه با‌توجه‌به رویكردهای مختلف معماری از تضاد تا تشابه در بناهای میان‌افزا، چگونه می‌توان با استخراج كیفیت‌های بافت از ذهنیت‌های اصیل، رویكرد معماری را در فضاهای میان‌افزا تبیین كرد؟ روش تحقیق پژوهش كیفی، با رویكرد موردپژوهی است. گردآوری داده‌ها از طریق بررسی كتابخانه‌ای و منابع دیجیتال به روند رویكرد معماری در بافت‌های تاریخی و نیز نحوه هویت‌بخشی بافت‌های تاریخی می‌پردازد. سپس از طریق مصاحبه با اهالی قدیمی محله امامزاده یحیی به‌عنوان یكی از سه محله عودلاجان، خاطرات مشترك شناسایی گردیده است. نتیجه آن به‌صورت پرسش‌نامه بین اهالی امامزاده یحیی توزیع گردید؛ تحلیل نتایج از طریق نرم‌افزار Spss و در تست Tukey، نشان‌دهنده تفاوت معنادار پاسخ گروه اهالی با قدمت سكونت بالای 40 سال با سایر گروه‌ها بود. لذا این گروه، مرجعی جهت رجوع رویكرد طراحی معماری شناسایی شدند. سپس نتیجه این گروه جهت تبیین رویكرد طراحی معماری‌های جدید در بافت بررسی شد. براساس نتایج این گروه معماری در بافت‌های تاریخی وابسته به كاربری، مجاورت با دانه‌های باارزش، رویدادهای ناملموس مشترك و... است؛ كه همگی از ذهنیت‌های اصیل بافت، قابل‌استخراج است. همچنین، لازم است در طراحی معماری در بافت‌های تاریخی درراستای ارتقای هویت كالبدی مورداستناد قرار گیرد.

Historical urban textures remind the period of time that cities were constructed based on the requirements, purposes and tastes of residents. On the other word, the viewpoint of builders and residents were close together. But nowadays, without attention to the memories and fixation of citizens, rapid growth in historical urban textures leads to destruction of memories and perishing the identity of cities. Therefore architecture as an important sector of urban fabric, is experiencing rupture not only in the urban texture but also in the residents’ authentic cerebration. In addition to illuminating the importance of the authentic cerebration for the approach of new architectural design in historical urban textures, this paper aims to answer this question: How can we explain the architectural approach in infill developments through extracting living qualities from the authentic cerebration, with regard to the diverse architectural approaches ranging from opposition to similarity. The research method is qualitative with case study approach. Data collecting is firstly based on library and digital resources. The information regarding architectural approach in historical urban textures and the ways of identity formation for the considered urban textures were firstly studied. Then the joint memories were identified through interviewing with the elder residents in the district of Imamzade Yahya- one of the three districts in Oodlajan. After distributing questionnaires among the residents, the data analysis was carried out by the means of SPSS software. The results indicate a meaningful relationship between the authentic and modern cerebration approach to the new architecture (infill developments). Besides, considering the variety of the studied places, there are some results concerning the authentic cerebration in historical urban textures that are related to land uses, proximity to the valuable urban grains, joint intangible events, etc. which are the cases in this point and all are capable of being extracted from the authentic cerebration of the urban textures. So in order to improve physical identity, the results should be employed in architectural design of historical urban textures.