بررسي تاثير سد بر الگوي آشوبي انتقال بار معلق رود (مطالعه ي موردي : سد كرج)

حجم رسوبها يكي از فراسنجهاي اساسي در طراحي هر سد به شمار مي رود، كه نه تنها در بالادست بر روي پيكره و ساختار سد موثر است، بلكه به دليل تبعات منفي ناشي از عمليات رسوب زدايي كه معضلات زيست محيطي بسياري را كه در پايين دست سد به همراه خواهد داشت، شناختن آن الزامي است. عوامل متعدد تاثيرگذار بر اين پديده، كه با روابط غيرخطي به يكديگر وابسته­اند، سبب شده اند كه پديده­ي انتقال رسوب، سامانه­ي تصادفي محسوب شود. نظريه آشوب بيان مي كند كه بسياري از سامانه­هاي پيچيده با تظاهرات تصادفي تنها تحت تاثير چند فراسنج محدود قرار دارند، و حتي رفتار آنها در كوتاه مدت نيز قابل پيش بيني است. در اين پژوهش، با استفاده از بازسازي فضاي فاز و بعد همبستگي، كه يكي از پر كاربردترين روشهاي تشخيص آشوب است، به بررسي پويايي انتقال رسوب از ديدگاه آشوبي، و همچنين تاثير وجود سد بر تغييرات اين الگو، پرداخته شده است. نتايج حاكي از آنند كه گروه زماني رسوب داراي الگوي آشوبي كم دامنه است، و در بازه­ي زماني كوتاه مدت ده روزه، سد بر پويايي آن موثر بوده و آن را از پديده اي آشوبي به تصادفي تبديل مي كند، اما در بازه هاي زماني بلند مدت تر مانند ماهانه به دليل خلق اطلاعات و قطع ارتباط با شرايط اوليه­ي كه در سامانه­هاي آشوبي رخ مي دهند، اين تاثير از بين رفته و گروه زماني دوباره رفتار آشوبي را به خود مي­گيرد