دلالت تقديم و تاخير در سياق نفي و اثبات از ديدگاه عبدالقاهر جرجاني

Implication of Transposition in the Context of Affirmation and Negation From the Point of Abd al-Qāhir al-Jurjānīʹʹs View

در مقاله حاضر، دلالت تقديم و تاخير در ساختار جمله‌هاي مثبت و منفي از ديدگاه عبدالقاهر جرجاني بررسي شده‌است. تقديم و تاخير، موضوعي بلاغي و يكي از مباحث اصلي دستور زاياـ‌گشتاري است. جرجاني اعتقاد دارد كه ترتيب كلمات در تركيب، براساس معنا صورت مي‌گيرد و بر اين نكته تاكيد مي‌كند كه اگر ترتيب كلمات در جمله براساس معنا نبود، تقديم و تاخير هيچ ارزش دلالي و معنايي نداشت. وي با ژرف‌نگري، اغراض نحوي و بلاغي و معنايي تقديم و تاخير را اثبات مي‌كند و با آوردن شواهد و مثال‌هاي فراوان، تلاش مي‌كند ديدگاه خود را در باب تقديم و تاخير تشريح كند، و به معنا در ساخت جمله، توجه ورزد. اين پژوهش، با استفاده از روش توصيفي ـ تحليلي، به اين نتيجه مي‌رسد كه بسياري از آرا و ديدگاه‌هاي جرجاني، ارتباط تنگاتنگي با جديدترين نظريات زباني دارد. عبدالقاهر نيز به ساختار كلام، مباني دستور زاياـ‌گشتاري، وحدت بين لفظ و معنا (مباحث فرماليستي)، بافت زباني و غيرزباني و... اهتمام ورزيده و معتقد است در فرايند فهم متن، بايد به همه اين عناصر توجه كرد.

The implication of transposition in the structure of positive and negative sentences has been studied from the point of Abd al-Q?hir al-Jurj?n?ʹs view in present essay. Transposition is a rhetorical subject being discussed in generative-transformative grammar. Jurj?n? believed that words set in order in a sentence on the basis of their meanings, and emphasized that if the order of words in a sentence were not meaning-based, transposition, then, would have had no semantic value. He proves sagaciously the syntactic, rhetoric and semantic functions of transposition and tries, providing various examples, to explain his own viewpoints about transposition and to pay attention to the issue of meaning in the sentence construction. The results of present research, has been conducted through a descriptive-analytic method, show that many of Jurj?n?’s opinions and views are closely related to modern linguistic theories. He was also concerned with word structure, principles of generative -transformative grammar, the unity of word and meaning (formalistic discourse), linguistic and non-linguistic contexts and believed that all the above-mentioned elements should be considered in a text understanding procedure