تغييرات زماني مكاني دوره اي روند تواتر و تداوم امواج سرمايشي مطالعه موردي: شمال غرب ايران

The Periodical Spatiotemporal Changes of the Frequency and Continuity of Cooling Waves (Case study: The North West of Iran)

در اين پژوهش براي تحليل تغييرات زماني- مكاني روند تداوم امواج سرمايشي شمال غرب ايران، از داده‌هاي دماي كمينه از سال 1360 شمسي معادل 1980 ميلادي براي 42 ايستگاه سينوپتيكي و كليماتولوژي كه داراي بيشترين طول دوره‌ي آماري بوده اند استفاده ‌شده است. داده‌هاي استخراج ‌شده با استفاده از امكانات برنامه‌نويسي در محيط سرفر ميان‌يابي انجام شد و ماتريسي به ابعاد 5082×11323 (ياخته × روز) براي يك دوره‌ي آماري 31 ساله به دست آمد. كه به‌عنوان پايگاه داده اي در مراحل بعد مورد استفاده قرار گرفت. براي انجام محاسبات از امكانات برنامه‌نويسي در محيط نرم‌افزار متلب و نيز براي انجام عمليات ترسيمي از نرم‌افزار سرفر استفاده گرديد. نتايج حاصل از مطالعه بيانگر اين بوده است كه ‌موج‌هاي سرمايي ضمن اينكه از تغييرات مكاني بالايي برخوردار بوده است، داراي افت و خيزهاي شديد روزانه بوده است. اين در حالي مي باشد كه نواحي شرق و شمال شرق مورد مطالعه داراي بيشترين تغييرات مكاني بوده است. بااين‌وجود در تداوم هاي شش و هفت‌روزه از تنوع مكاني ضريب تغييرات كاسته شده است. نتايج حاصل از تحليل روند بيانگر اين بوده است كه‌ موج‌هاي سرمايي طيّ دوره هاي مختلفي تغييرات متنوعي را تجربه كرده است بطوري‌كه در دوره‌ي اول (1989-1980) و سوم (2010-2000) موج‌هاي سرمايشي در بيشتر مساحت منطقه‌ي مورد مطالعه (به‌ويژه نيمه‌هاي جنوب و جنوب شرق) روند كاهشي را تجربه كرده است. اين در حالي مي باشد كه در دوره‌ي دوم (1999-1990) موج‌هاي سرمايي شمال غرب روند افزايشي قابل‌توجهي داشته است. بطوري‌كه اين افزايشي در شرق و جنوب شرق منطقه‌ي مورد مطالعه قابل محسوس‌تر بوده است. با اين‌وجود درمجموع مي توان گفت كه علاوه بر اينكه از روند امواج سرمايشي كاسته شده است، به سمت دوره‌هاي اخير از گستره پوششي كمتري برخوردار بوده است بطوري‌كه در تداوم‌هاي دوروزه اين ويژگي بيشتر نمايان مي باشد.

In this study , for analyzing the spatiotemporal changes of the trend for continuity cooling waves of the North West of Iran, the minimum temperature data from year 1981 for 42 synoptic and Climatology stations, which have had maximum statistical length have been used. The extracted data, by using programming facilities in Surfer environment was interpolated and a matrix of size 5082 × 11323 ( cell* day) for a 31-years statistical period was obtained, which was used as a data base in the next stages. For the calculations, the programming facilities in Matlab software and for graphical operations, Surfer software have been used. The results obtained from the study showed that cooling waves, while having high spatial changes, has had sharp daily drops. While the under study areas at the east and north east regions has had the most spatial changes. However, in the continuation of six and seven days, the spatial variation of coefficient variation is reduced. The results of the trend analysis indicate that the cold waves have experienced many changes during different periods, so that in the first period (1989-1980) and the third (2010-2000), the cooling waves in most studied area has experienced a decreasing trend( especially in the south and south east parts) , While in the second period (1999-1990) the cold waves of the north and north west has had a noticeable increase. So that , this increase is more sensible in the east and the south east part of the study area. In total, it can be said that while the cooling wave trend has been decreased, to ward the recent periods, has had a low covering, so that in two days continuation, this feature is more visible.