مطالعه فني و آسيب‌شناسي مركب‌هاي مشكي مورداستفاده خوش‌نويسان امروزي

The Technical and Pathological Study of Black Inks Used by Modern Calligraphers

امروزه باوجود خطاطان توانمند، مرغوب‌نبودن مركب‌هاي موجود در بازار، يكدست‌نبودن مواد مركب‌ها، كشش نامناسب و مات‌شدن مركب‌ها در اندك زماني پس از خشك‌شدن كه نشان از نداشتن كيفيت لازم آنهاست؛ موجب مي‌شود آثار ارزشمند خوش‌نويسان پس از گذشت مدتي دچار آسيب‌هايي مثل ريختگي، تغيير رنگ و حتي تخريب كاغذ گردد. آسيب‌شناسي مركب‌هايي كه هنرمندان امروزي آنها را به‌كار مي‌برند، گامي ضروري براي حفظ اين آثار است كه در آينده بخشي از تاريخ اين سرزمين را شامل خواهند شد. آنچه در پژوهش حاضر كنكاش شده، بررسي فني و آسيب‌شناسي مركب‌هاي خوش‌نويسي مشكي است كه بيشتر از ديگر مركب‌ها در خوش‌نويسي كاربرد دارند. هدف تحقيق اين بوده كه با استفاده از مطالعات آزمايشگاهي (شيميايي و فيزيكي)، اجزا و عناصر تشكيل‌دهنده مركب‌هاي مشكي مورد استفاده و همچنين آسيب‌هايي كه با گذشت زمان درآنها پديدار مي‌شوند، مشخص گردد. در بررسي شيميايي، روش‌هاي دستگاهي طيف‌سنجي جذب اتمي، طيف‌سنجي پراش پرتو x، طيف سنجي تبديل فوريه- مادون قرمز و روش كروماتوگرافي به‌كار رفت. در بررسي فيزيكي، براقيت، پوشانندگي و كشش نمونه‌ها با استفاده از دستگاه‌هاي گلاسيمتر، رفلكتومتر، فوردكاپ اندازه‌گيري شدند. نتايج بررسي شيميايي نشان داد مركب‌ها، تركيبي آلي- معدني دارند؛ در نمونه‌ها از يك رنگدانه سياه (دوده، جز در يك نمونه) به‌جاي ماده رنگي همراه با يك ماده آلي (احتمالاً صمغ) استفاده شده است. در بررسي فيزيكي نمونه‌ها، مشخص شد بست زياد موجب براقيت بيشتر و آهن زياد موجب پوشانندگي بهتر شده است. همچنين استفاده از ذرات ناهمگن، روش نامناسب مخلوط‌كردن مواد، تهيه و عمل‌آوري نادرست آنها موجب كشش نامناسب مركب گرديده است. در بخش آسيب‌شناسي پس از پيرسازي‌هاي مختلف روي نمونه‌ها، مشخص شد استفاده از رنگدانه دوده مانع از رنگ‌پريدگي شديد مركب مي‌شود. ضمن‌اينكه، فزوني يون‌هاي آهن و مس، اكسيداسيون سلولز را افزايش مي‌دهد. ميزان زياد بست هم علاوه‌بر تسريع در رشد ميكروارگانيسم‌ها، باعث جمع‌شدن مركب روي كاغذ و تشكيل توده‌هايي غليظ بر كاغذ شده و درنهايت، ريزش لايه مركب را به‌همراه دارد. ازديگرسو، ميزان كم بست هم موجب ريزش زودهنگام مركب از روي تكيه‌گاه مي‌گردد.

Today, despite skilled calligraphers, low-quality inks in the market, heterogeneous ink materials, inappropriate viscosity and inks becoming matte shortly after drying, which indicates the lack of required quality, will cause damages such as distortion, discoloration and even destruction of paper to the valuable works of calligraphers. The pathological study of inks which are used today is an essential step to protect such works that are going to be a part of the future history of this land. What is investigated in this study is the technical and pathological evaluation of black ink, which is frequently used in calligraphy. The aim of this research is to determine the elements and components of black inks and the damages that will appear through time via laboratory studies (chemical and physical). The methods used in the chemical examination include: Atomic absorption spectroscopy methods, X-Ray diffraction spectroscopy, Fourier transform infrared spectroscopy and Chromatography methods. Physical examinations measure glossiness, coverage and viscosity of samples using “Glassymeter”, “Reflectometer” and “Ford Cup”. Chemical examinations indicate that inks are composed of organic and inorganic compounds; for the samples, instead of colorful material, a black pigment (Carbon black, except in one sample) along with an organic material (probably gum) is used. Physical examination of samples shows that more binding will result in more glossiness and more iron will lead to better coverage. Moreover, using heterogeneous particles, inappropriate mixing methods, incorrect preparation and processing of them lead to inappropriate viscosity of ink. In pathological sector, different aging processes on samples show that carbon black pigments prevent ink pallor. In addition, excess of iron and copper ions increases oxidation of cellulose. High levels of binder will accelerate the growth of microorganism and will also lead to an accumulation of ink on the paper and the formation of dense masses on paper, and finally the ink may bleed. On the other hand, low levels of binder will also lead to early bleeding of ink from its base.