بررسي عوامل موثر بر غلظت آمونياك غير يونيزه و تاثير اين ماده بر آبزيان در رودخانه كر

Consideration of Effective Factors on Un-ionized Ammonia Concentration and Effect of this Material on Aquatic Organisms in the Kor River

افزايش جمعيت جهان، روند سريع صنعتي شدن و استفاده گسترده از كودهاي شيميايي باعث افزايش فزاينده ورود آلاينده‌ها از جمله تركيبات نيتروژني از منابع متمركز و غير متمركز به رودخانه‌ها و ديگر محيط‌هاي آبي شده است. يكي از تركيبات معدني نيتروژن كه براي آبزيان مخصوصاً ماهي‌ها بسيار خطرناك است، آمونياك غير يونيزه است. در اين تحقيق روند آلودگي آمونياك غير يونيزه بمدت 9 ماه (سال 1385) در رودخانه كر مورد بررسي قرار گرفت. نتايج اين بررسي نشان داد كه در طول مدت تحقيق، غلظت آمونياك غير يونيزه در رودخانه بلافاصله بعد از مجتمع پتروشيمي شيراز به شدت افزايش داشته و به 230- 16 برابر مقدار زمينه آن مي‌رسد و سپس به‌تدريج كاهش مي‌يابد و مقادير آن در پايين دست اين مجتمع ( mg/L4/1-2/0)، بيشتر از استانداردهاي توصيه شده براي حفظ حيات آبزيان (mg/L 35/0- 05/0 براي دوره‌هاي كوتاه و mg/L 02/0- 01/0 براي دوره‌هاي بلند مدت) است. بنابراين رودخانه كر، در پايين‌دست مجتمع پتروشيمي به شدت با اين آلاينده آلوده شده، به طوري كه در بازه مورد مطالعه آثاري از حيات آبزيان وجود ندارد؛ بقيه آلاينده‌هاي وارد شده پس از مجتمع فقط نقش تشديدكنندگي را ايفا مي‌نمايند. در بين پارامترهاي موثر بر غلظت آمونياك غير يونيزه در اين رودخانه، pH آب بيشترين تاثير و شوري آب كمترين تاثير را داشت.

World population growth, quick process of industrialization and wide utilization of fertilizers cause the intensive and extensive intrance of pollutants specially nitrogen compounds in rivers and other aquatic environments increasingly. Un-ionized ammonia is one of the mineral nitrogen components that is very harmful for the aquatic organisms specially fish. In this study the trend of un-ionized ammonia pollution was investigated in Kor river during 9 months of the years 1384 and 1385 (2005 and 2006). The results showed that concentration of un-ionized ammonia vigorously increase (16-230 time of the background concentration) immediately downstream of the petrochemical plant and then decrease gently downstream of the Kor river during the course of the study. The results of the study also showed that the amount of un-ionized ammonia after the petrochemical plant increased to 0.2 to 1.4 mg/L is harmful for aquatic life due to concentrations higher than the standard values of short periods (0.05-0.35 mg/L) and long periods (0.01-0.02 mg/L).Therefore after petrochemical plant, we could not trace any aquatic life. The results of our research showed that the main point source of excreation of un-ionized ammonia is the petrochemical factory of Shiraz and other pollutants are additive. Among parameters that affecting the concentration of Un-ionized ammonia, the water pH was the most influence and the chlorine concentration was less effective.