تعيين وضعيت تغذيه گرايي درياچه سد اكباتان با استفاده از شاخص كارلسون

Determining the eutrophication state of Ekbatan Dam Lake using Carlson index

سد اكباتان همدان بر روي رودخانه آبشينه قرار دارد و هدف آن تامين آب شرب و كشاورزي همدان است. با توجه به اهميت كيفيت آب پشت سدها، هدف اين تحقيق بررسي وضعيت تغذيه گرايي آب درياچه سد اكباتان مي باشد. در اين تحقيق فصل خشك سال (تابستان) به عنوان زمان بحراني كه دما و نور بيشتري در محيط فراهم است براي بررسي ميزان تغذيه گرايي آب پشت سد انتخاب شده است. تعداد 12 ايستگاه در نقاط مختلف درياچه سد اكباتان مشخص و نمونه برداري از اين نقاط صورت گرفت. در اين مطالعه پارامترهاي pH، دما، ديسك سكي، نيترات، فسفات و كلروفيل اندازه گيري شد. سپس با استفاده از شاخص كارلسون ميزان تغذيه گرايي در نقاط مختلف درياچه اين سد تخمين زده شد. همچنين پهنه بندي پارامترهاي كيفي و شاخص كارلسون با استفاده از GIS انجام گرفت. شاخص كارلسون در نقاط مختلف درياچه بين 7/35 تا 7/50 تغيير مي كند. با توجه به مقدار به دست آمده براي اين شاخص، درياچه در نقاط ورودي بيشتردر معرض تغذيه گرايي قرار دارد. همچنين فسفر عامل كنترل تغذيه گرايي اين سيستم مي باشد. نتايج نشان داد در نقطه شماره يك كه نزديك به بدنه سد قرار دارد شاخص كارلسون از ساير نقاط كمتر و در وضعيت اليگوتروفيك دارد. نقطه شماره 11 كه در شاخه سمت چپ ورودي به درياچه سد قرار دارد در وضعيت يوتروفيك است. ساير نقاط حالت مزوتروفيك را نشان مي دهند. اين تحقيق نشان داد درياچه سد مخزني اكباتان پتانسيل مغذي شدن را دارد.

Ekbatan dam in Hamedan is located on Abshine river.The purpose of this dam is to supply potable and agriculture water for Hamedan. With respect to water quality importance of reservoirs the study aims to investigate eutrophication state of Ekbatan Dam Lake. In this research a dry season (summer) was chosen to study the quality of water behind the dam as temperature and light is received more by the environment. 12 stations were selected in different points of Ekbatan Dam lake and sampling was accomplished. In this study pH, temperature secchi disk, nitrate, phosphate and chlorophyll-a were measured. Then using Calson index the rate of eutrophication was estimated for all points. Also quality zonation was done using GIS. Carlson index varies between 35.7 and 50.7 in different stations of the lake. Based on the estimated values of this index, stations located at the entrance of the lake show more eutrophic situation. Also phosphorous is the limiting nutrient in this system. Results show that Carlson index at station one which is near to dam body is lower in comparison with other points and it is recognized as oligotrophic. Station 11 which is located on the left branch of the lake input is eutrophic. This research showed that Ekbatan reservoir has the potential of eutrophication.