پيش‌بيني خودكارآمدي مديريت ديابت نوع دو براساس سخت‌رويي و راهبردهاي مقابله با تنش در بيماران مبتلا

Predicting diabetes management self-efficacy base on hardiness and coping strategies in patients with type 2 diabetes mellitus

زمينه: تنش و هيجان‌هاي منفي در بروز ديابت نوع دو نقش دارند و خودكارآمدي در پيش‌بيني تعهد به رفتارهاي خودمديريتي درمان ديابت موثر است. هدف: مطالعه به منظور تعيين نقش راهبردهاي مقابله با تنش و سخت‌رويي در پيش‌بيني خودكارآمدي مديريت ديابت نوع دو انجام شد. مواد و روش‌ها: در اين مطالعه همبستگي تعداد 57 نفر از بيماران داراي ديابت خفيف و 59 نفر از بيماران داراي ديابت شديد (براساس هموگلوبين گليكوزيله) با استفاده از روش نمونه‌گيري در دسترس از بيمارستان‌هاي بوعلي و ولايت شهر قزوين انتخاب شدند. اطلاعات با استفاده از پرسش‌نامه مشخصه هاي جمعيتي و مقياس‌هاي سنجش ديدگاه‌هاي شخصي (سخت‌رويي)، شيوه مقابله با تنش و مقياس خودكارآمدي در مديريت ديابت جمع‌آوري شدند. داده‌ها با آزمون‌هاي آماري تي و رگرسيون چند متغيره تحليل شدند. يافته‌ها: ميانگين تعهد، مبارزه‌جويي، كنترل و كل سخت‌رويي در بيماران ديابت خفيف بالاتر از بيماران ديابت شديد بود. بيماران ديابت خفيف بيش تر از شيوه‌هاي مقابله مساله‌مدار و اجتناب‌مدار و بيماران ديابت شديد از شيوه مقابله هيجان‌مدار استفاده كردند. بيماران ديابت خفيف در كل مقياس خودكارآمدي مديريت ديابت، نمره بالاتري نسبت به بيماران با ديابت شديد داشتند. %75 واريانس خودكارآمدي مديريت ديابت را دو متغير سخت‌رويي و شيوه مقابله‌ هيجاني (به ترتيب 43/0 و 36/0- ) پيش‌بيني كردند كه اين تفاوت از نظر آماري معني‌دار بود (001/0 > P). نتيجه‌گيري: با توجه به يافته‌ها، مولفه‌هايي نظير تعهد، كنترل و مبارزه‌جويي در كنار به‌كارگيري راهبردهاي مقابله كارآمدي (كاهش احساس‌هاي منفي و تنظيم هيجاني) در خودكارآمدي مديريت ديابت نوع دو سهم مهمي دارند و توجه به آن‌ها در مشاوره سلامت مهم است.

Background: Stress and negative emotions has a role in prediction type 2 diabetes mellitus and Self- efficacy effectiveness on commitment to self- management behaviors. Objective: To investigate predicting diabetes management self-efficacy base on hardiness and coping strategies in patients with type 2 diabetes mellitus. Methods: In this correlational study, patients with type 2 diabetes (57 mild and 59 severe) were selected by convenience sampling in diabetic outpatient clinics of Bu-Ali and Velaiat hospitals in Qazvin. Data were collected by demographical characteristics questionnaire and scales of Personal Views Survey (PVS), Coping Inventory for Stressful Situations (CISS), and Diabetes Management Self-efficacy Scale (DMSES). Then, data analyzed by T test and multivariate regression. Findings: Results showed mild patient with diabetes are significantly higher than severe patient with diabetes in commitment, challenge and control subscales and total of hardiness. Also, mild patient most used problem solving and avoidance coping strategies and severe patient most used emotional oriented coping strategies. Mild patient have higher score in total of diabetes management self-efficacy. 75% of variance for diabetes management self-efficacy was predicted by hardiness and coping strategies. The total regression model explained that hardiness and emotional oriented coping predicted 0/43 and -0/36 of self-efficacy (P < 0/001). Conclusion: Components such as commitment, control, challenge, effective coping strategies (decrease negative feelings and emotional regulation) shared with diabetes management self- efficacy in type 2 diabetes mellitus patients and must be paid attention to this factors for health counseling.