امكان‌سنجي ايجاد فهرستگان مجازي در آرشيوهاي ديداري- شنيداري سازمان صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران در شهر تهران

Establishing a Virtual Union Catalog for IRIB Audio-Visual Archive in Tehran: A Feasibility Study

اهداف پژوهش: هدف اصلی پژوهش حاضر، شناخت امكان ایجاد فهرستگان مجازی در آرشیوهای دیداری – شنیداری سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در شهر تهران است. روش/ رویكرد پژوهش: پژوهش حاضر به روش پیمایشی توصیفی انجام شده و جامعه مورد مطالعه 20 آرشیو دیداری – شنیداری سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در شهر تهران است. ابزار پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته است. برای گردآوری اطلاعات از دو پرسشنامۀ مجزا برای مدیران و آرشیویست-­كتابداران استفاده شده است. تعداد مدیران 20 نفر و تعداد آرشیویست- كتابداران و كارمندان آرشیو 122 نفر می­باشند. روایی پژوهش حاضر صوری است و برای محاسبه پایایی درونی پرسشنامه از روش آلفای كرونباخ استفاده شده است، كه میزان آن 75/0 است. یافته‌های پژوهش: منابع آرشیوی در حد متوسط سازماندهی شده‌اند. 9/46 درصد كاركنان با فهرستگان مجازی آشنایی دارند و میزان آشنایی آن‌ها با سازماندهی منابع آرشیوی در حد متوسط است. 2/59 درصد از نرم‌افزار گنجینه استفاده می‌كنند. تبادل اطلاعات كتابشناختی در بین آرشیوها در حد متوسط است. 9/52 درصد مدیران بودجۀ آرشیوها را ناكافی می‌دانند. 4/82 درصد مدیران معتقدند كه سیاست خاصی برای ایجاد فهرستگان در آرشیوها وجود ندارد. به عقیدۀ 8/68 درصد مدیران هیچ سیاستی برای اشتراك منابع در بین آرشیوها پیش‌بینی نشده است. بیشتر مدیران معتقدند فیلم به عنوان مهم­ترین منبع بهتر است در فهرستگان مجازی قرار می‌گیرد. نتیجه‌گیری: تقریباً نیمی از كتابداران تدوین اصطلاحنامه‌ای مختص منابع آرشیوی را لازم می‌دانند. در بیشتر از نیمی از آرشیوها از قواعد فهرستنویسی انگلوامریكن برای فهرستنویسی منابع استفاده می‌شود. در بیشتر آرشیوها از رده‌بندی روسو استفاده می‌شود. كمتر از نیمی از كتابداران با فهرستگان مجازی و بیش از نیمی از آن‌ها با نمایه‌سازی آشنایی دارند. بیش از نیمی از مدیران، بودجۀ سالانۀ آرشیو را ناكافی می‌دانند. بیشتر كتابداران از نرم‌افزار گنجینه استفاده می‌كنند. بیشتر مدیران معتقدند كه سیاست خاصی برای ایجاد فهرستگان در آرشیوها وجود ندارد. بیشتر كتابداران معتقدند تبادل اطلاعات كتابشناختی تا اندازه‌ای بین آرشیوها وجود دارد. بیشترآرشیوها تهیۀ تجهیزات فنی (اعم از سرور، رایانه، اجارۀ خط،­ و شبكۀ داخلی نرم‌افزار كتابخانه) را به­عنوان اولویت نخست برای ایجاد فهرستگان مجازی انتخاب كرده‌اند. بنابراین، ایجاد فهرستگان مجازی از نظر امكانات نیروی انسانی و فیزیكی تقریباً مطلوب، ولی از نظر امكانات نرم‌افزاری و سیاست­گذاری نامطلوب است.

Purpose: Examines feasibility of establishing a virtual union catalog of audio-visual materials of Islamic Republic of Iran Broadcasting (IRIB) archivval units in Tehran. Method: Holdings of 20 audio-visual archives in Tehran have been surveyed. Two researcher-designed questionnaires were completed by 20 managers and 122 archivists of the 20 archival units. Validity of the tools was checked against Cronbachʹs  alpha with an outcome of 75 percent. Findings: 46.9 percent of staff are familiar with the concept of a virtual union catalog. Their knowledge of organization of archive resources is fair. 59.2 percent of the staff use Ganjineh software; 52.9 percent of managers consider archives’ budgets insufficient; 82.4 percent of them believe that there is no particular policy for setting up a union catalog for the archives; 68.8 percent believe that there is no policy for resource sharing among archives. Most of  the managers believe film is the most significant material in their archives and favor a virtual union catalog. Nearly half of the librarians had developed their own thesauri. More than half of the archives are use Anglo-American Cataloging Rules (AACR) for cataloging purposes. Most of the 20 archives use Rousseau classification; less than half of them know what a virtual union catalog is; more know about indexing. More than half of the managers believe their annual budget is insufficient. Most librarians use Ganjineh software. Most librarians to some extent believe that exchange of bibliographic information between archives is a good idea. Most archives see equipment, including servers and computers, as the first and most important requirement to establish a virtual union catalog. Human resources and physical facilities, they believe, are desirable, but not software facilities and policies.