پيمان راهبردي معاويه و عمرو بن عاص

صدور حكم عزل معاويه از استانداري شام، يكي از عمده ترين اقدامات امام علي در عرصه اصلاحات سياسي بود كه پيامدهاي ناخواسته اي را به همراه آورد. معاويه كه شام را اقطاع و تيول خود مي دانست، نه تنها به راي امام تمكين نكرد،كه از بيعت با آن حضرت نيز خودداري ورزيد. تمرد او در برابر خليفه مسلمين، روابط ميان شام و عراق را تيره كرد. در چنين شرايطي، معاويه با اتخاذ كدام راهبرد توانست در برابر امام مقاومت كند و ورق را به سود خود برگرداند ؟ يافته هاي اين پژوهش – كه مبتني بر روش توصيفي تحليلي است – نشان مي دهد كه او به توصيه مشاوران خود، عمرو بن عاص را كه يكي از داهيان عرب بود به خدمت گرفت تا از كارداني و موقع شناسي او به سود خود بهره برداري كند. پيمان راهبردي كه ميان آنها در بيت المقدس منعقد شد،حاكي از يك معامله سياسي بود كه طي آن عمرو بن عاص با دريافت وعده استانداري مصر، متعهد شد تا معاويه را در رسيدن به اهداف مورد نظر، در رويارويي با امام علي، ياري رساند. عملياتي شدن اين پيمان، نشان داد كه براي نخستين بار در تاريخ اسلام،خدعه و نيرنگ به مثابه ابزاري براي رسيدن به قدرت و حكومت مورد بهره برداري قرار گرفت و بعدها توالي فاسدي را به همراه آورد و خلافت اسلامي را تا مرتبه سلطنت فرو كاست و منش و روش اكاسره و قياصره را در قالبي نوين بازتوليد كرد.