طراحي و روان سنجي ابزار مراقبت از نشانه هاي خطر كودكان كمتر از پنج سال بر اساس مدل اعتقاد بهداشتي

Development and psychometric evaluation of an instrument for the care of danger signs in under-5 year-old children based on the Health Belief Model

زمینه و هدف: با توجه به عدم وجود پرسش‎نامه استاندارد در زمینه مراقبت‎ مادران از نشانه های خطر در كودكان بر اساس الگوهای رفتاری، پژوهش حاضر با هدف طراحی و روان سنجی ابزار مراقبت از نشانه های خطر كودكان كمتر از پنج سال بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی صورت پذیرفته است. روش‎ كار: در این مطالعه مقطعی كه بر روی 350 نفر از مادران شهر اراك انجام شد، پس از بررسی متون، ابزار لازم طراحی، و روایی و پایایی آن بر اساس كسب نظر پانل خبرگان، محاسبه نسبت روایی محتوی، شاخص روایی محتوی، روایی صوری و نیز تعیین اعتماد ابزار با روش همسانی درونی انجام گرفت. كلیه تحلیل ها با استفاده از نرم افزار SPSS انجام شد. نتایج: روایی 81 آیتم با شاخص نسبت روایی محتوای بالاتر از 79/0 و شاخص روایی بالاتر از 62/0 ارزیابی و در 7 عامل دسته‎بندی شدند. پایایی كلی ابزار تحقیق با محاسبه آلفا كرونباخ برابر 86/0 تایید شد. پایایی پرسش‎نامه آگاهی 66/0، حساسیت درك شده 65/0، شدت درك شده 83/0، منافع درك شده 90/0، موانع درك شده 68/0، راهنماهای عمل 56/0، خودكارآمدی 63/0 و چك لیست عملكرد با 99% تعیین گردید. نتیجه گیری: نتایج حاصل از انجام این فرایند روان سنجی ایجاد ابزاری پایا و روا در خصوص سنجش رفتارهای مراقبت از نشانه‌های خطر در گروه آسیب پذیر كودكان بر اساس سازه‎های مدل اعتقاد بهداشتی می باشد كه در تحقیقات علوم بهداشتی و كمك به حفظ سلامت كودكان جامعه موثر می باشد.

Background and Aim: Currently there is no standardized and validated questionnaire for assessing the care of danger signs in children less than 5 years by the mothers based on behavioral patterns. The aim of this study was to develop and evaluate psychometrically an instrument for assessment of the care of danger signs in children less than 5 years old by the mothers based on the Health Belief Model. Materials and Methods: This cross-sectional study was carried out on 350 mothers in the City of Arak, Iran. After reviewing the related literature, an instrument was designed and its content validity ratio (CVR), content validity index (CVI) and face validity were measured. To measure the reliability of the scales, the internal consistency method was used. Data analysis was done using the SPSS software. Results: The scores of the CVI and CVR of the 81 items were found to be 0.79 and 0.62, respectively, the items being classified into seven categories. Based on the Cronbachʹs alpha, the overall reliability was 0.86. The reliability of the questionnaire for checklists of performance was 0.99, followed by those of perceived benefits (0.90), severity (0.83), perceived barriers (0.68), knowledge (0.66), perceived susceptibility (0.65), self-efficacy (0.63), and cues to action (0.56). Conclusion: The output of this psychometric process study is a valid and reliable instrument for measuring symptoms of risk behaviors in the care of vulnerable children based on the health belief model constructs, which can be used in health sciences research aiming at helping to protect the health of children.