تأثير سفترياكسون بر هيستولوژي، هيستومورفومتري، هيستوشيمي ‌بافت بيضه و خصوصيات اسپرم در موش سوري

The Effects of Ceftriaxone on Histology, Histomorphometry, and Histochemistry of Testis and Sperm Characteristics in Mice

زمینه و هدف: سفتریاكسون آنتی‌بیوتیكی از نسل سوم خانواده سفالوسپورین‌ها بوده و اثر وسیع‌الطیفی بر باكتری‌ها دارد. اخیراً نیز اثرات سوء آن بر سیستم تولیدمثلی مطرح شده است. این مطالعه با هدف اصلی بررسی اثرات نامطلوب سفتریاكسون بر بافت بیضه در موش سوری بالغ انجام شد. روش بررسی: 40 قطعه موش سوری نر بالغ به‌طور تصادفی در پنج گروه دسته‌بندی شدند: گروه كنترل كه سرم فیزیولوژی دریافت كردند؛ گروه‌های آزمایشی اول و دوم داروی سفتریاكسون را به ترتیب با دوزهای 20 و 50 میلی‌گرم بركیلوگرم وزن بدن به مدت 7 روز و گروه‌های سوم و چهارم این دارو را در دوزهای 20 و 50 میلی‌گرم بركیلوگرم وزن بدن به مدت 45 روز دریافت كردند. پس از تهیه مقاطع بافتی، رنگ‌آمیزی‌های معمولی و اختصاصی اعمال شد و مطالعات بافت‌شناسی، هیستومورفومتری و هیستوشیمی ‌انجام گرفت. داده‌ها با آنالیز واریانس یك‌طرفه و تست توكی تجزیه و تحلیل شدند. سطح معنی‌داری، 05/0>p در نظر گرفته شد. یافته‌ها: بررسی‌های بافتی در گروه‌های آزمایشی، تغییرات را به‌صورت تحلیل بعضی از لوله‌های اسپرم‌ساز، كاهش سلول‌های سری اسپرماتوژنز و سرتولی، همچنین به‌هم‌ریختگی و عدم انسجام نشان داد. مطالعات مورفومتریك، كاهش معنی‌داری (05/0>p) در میانگین قطر لوله‌های سمنی‌فر، كپسول بیضه، ضخامت اپی‌تلیوم لوله‌های سمنی‌فر، پراكندگی سلول‌های لیدیك و لمفوسیت‌ها و افزایش غیرمعنی‌داری (05/0p>) در ضخامت بافت بینابینی نسبت به گروه كنترل نشان داد. در گروه‌های آزمایشی واكنش‌های سودان بلاك و آلكالین فسفاتاز، شدید؛ در‌حالی‌كه واكنش پاس (PAS)، ضعیف‌ بود. نتیجه‌گیری: سفتریاكسون سبب اختلال در ساختار بافت بیضه می‌شود كه این اختلال شامل از بین رفتن توازن جمعیت سلول‌های سری اسپرماتوژنز، كاهش روند اسپرماتوژنز و اسپرمیوژنز می‌باشد.

Background and Objectives: Ceftriaxone is a third-generation cephalosporin antibiotic, which has a broad-spectrum activity against bacteria. Recently, its adverse effects on the reproductive system, was revealed. The aim of this study was to investigate the adverse effects of ceftriaxone on testicular tissue in adult male mice. Methods: A total of 40 adult male mice were randomly divided into 5 groups: Control group received normal saline; the first and second experimental groups, respectively, received ceftriaxone at doses of 20 and 50mg/kg bw for 7 days; and the third and fourth groups, respectively, received 20 and 50mg/kg bw of the drug for 45 days. After preparation of tissue sections, routine and specific staining was performed, and histological, histomorphometric, and histochemical studies were carried out. The data were analyzed by one-way ANOVA and Tukey’s test. Significance level was considered as p<0.05.  Results: The histological evaluations in experimental groups showed changes as atrophy of some seminiferous tubules, decrease in the spermatogenesis and sertoli as well as disruption and disintegration. Morphometric studies showed significant decreases (p<0.05) in the mean diameter of seminiferous tubules, testicular capsule, thickness of epithelium of seminiferous tubules, distribution of leydig cells and lymphocytes, and insignificant increase (p>0.05) in the interstitial tissue thickness in all the experimental groups compared to the control group. In the experimental groups, Sudan Black and alkaline phosphatase reactions were intense, while PAS reaction was weak. Conclusion: Ceftriaxone damages testicular structure, which includes loss of balance of the spermatogenic cell population and decrease in the spermatogenesis and spermiogenesis processes.