انتخاب فناوري مناسب نگهداشت و نابودسازي پسماندهاي بيمارستاني در شهر تهران با استفاده از تركيب روش‌هاي فرآيند شبكهاي تحليلي و مالتي موراي فازي

Selection of Appropriate Technology for Storing and Disposal of Hospital Wastes in the City of Tehran Using a Combination of Fuzzy Analysis Network Process and MULTIMOORA Method

زمینه و هدف: امروزه در راستای انتخاب یك روش نگهداری مناسب در مدیریت پسماندهای خدمات مراقبت بهداشتی، تصمیم برای انتخاب یك فناوری بهینه به منظور از بین بردن پسماندهای بیمارستانی یك مسئله تجزیه و تحلیل تصمیم‌‌گیری چند معیاره پیچیده است كه شامل عوامل و معیارهای كیفی و كمی می‌باشد. براین اساس، این مقاله یك مدل تصمیم‌گیری جدید برای انتخاب گزینه ‌برتر مدیریت پسماندهای بیمارستانی در شهر تهران ارائه می‌نماید. روش كار: در این مطالعه، انتخاب فناوری‌های نگهداری پسماندهای بیمارستانی  بر مبنای اطلاعات غیردقیق یا داده‌های غیرقطعی بوده و متغیرهای كلامی توسط تصمیم­گیرندگان (خبرگان) به منظور ارزیابی رتبه­ها و اوزان معیارها و گزینه­های توصیف شده استفاده می‌گردند. بر این اساس، در این پژوهش از مدل تصمیم‌گیری چندمعیاره تركیبی شامل‌روش‌های فرآیند شبكه‌ای تحلیلی فازی و روش مالتی­مورای فازی استفاده می‌شود. مدل از فرآیند شبكه‌ای تحلیلی فازی برای بدست آوردن وزن‌های مرتبط با معیارها و زیر معیارهای ارزیابی فناوری برتر نگهداشت پسماندهای خدمات مراقبت بهداشتی و از روش مالتی­مورای فازی برای ارزیابی 5 ‌فناوری موجود بر اساس معیارهای مذكور استفاده می‌نماید. نتایج: نتایج مطالعه نشان داد كه معیارهای "محیط زیستی" و "فنی" مهم‌ترین معیارهای انتخاب فناوری برتر و "روش هیدروكلاو" مناسب­ترین فناوری نگهداشت پسماندهای بیمارستانی در شهر تهران می‌باشد. نتیجه‌گیری: چارچوب پیشنهادی ارائه شده برای ارزیابی فناوری‌های نگهداری پسماندهای بیمارستانی اثربخش بوده و روش هیدروكلاو، به عنوان بهترین راه‌حل و مناسب­ترین گزینه از دیدگاه محیط­زیستی،  بهداشت عمومی و فنی برای شهر تهران محسوب شود.          

Background and Aim: Nowadays selecting an appropriate technology for storing and disposal of health care wastes is a difficult task. For example, selecting an optimum technology for storing and disposal of hospital wastes is a complex multi-criteria decision-making process, which requires consideration of qualitative and quantitative factors and criteria. This paper presents a new decision-making model for selecting a better method in the management of health care wastes in the City of Tehran. Materials and Methods: So far selection of technologies for health care wastes storing has been based on inaccurate information or uncertain data, and linguistic variables have been used by decision-makers (experts) to assess the ranks, criteria and options described.In this study a combinational multi-criteria decision-making model has been used which includes the fuzzy analytic network process technique and the fuzzy MULTIMOORA method. This model uses the fuzzy analytic network process to get the related with criteria and sub-criteria of better health care wastes storage technology and uses MULTI MOORA method for evaluation of five available technologies based on the above-mentioned criteria. Results:  Analysis of the data showed that the "environmental" and "technical" criteria were the most important criteria for selection of the best technology, while for storing health care wastes "hydroclave" is the most appropriate technology in the City of Tehran. Conclusion: The proposed framework for assessing health care wastes technologies for storing hospital wastes is effective, and the hydroclave technology is to be considered as the best solution and the most suitable option from the environmental, public health and technical perspectives in the City of Tehran.