اثربخشي آموزش فرزندپروري مبتني بر ذهن‌آگاهي بر اضطراب، افسردگي و پرخاشگري مادران داراي كودك مبتلا به اختلال لجبازي نافرماني

The Effectiveness of Mindfulness-based Parenting Training on Anxiety, Depression and Aggression of Mothers with Children Suffering from Oppositional Defiant Disorder

زمینه و هدف: مادران دارای كودك مبتلا به اختلال لجبازی نافرمانی مشكلات مربوط به سلامت روان از جمله اضطراب، افسردگی و پرخاشگری بیشتری را تجربه می­كنند. در این راستا، هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر آموزش فرزندپروری مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر اضطراب، افسردگی و پرخاشگری مادران دارای كودك مبتلا به اختلال لجبازی نافرمانی بود. روش بررسی: طرح پژوهش حاضر به صورت شبه­آزمایشی و از نوع پیش‌آزمون ـ پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی مادران دارای دانش­آموز دختر مبتلا به اختلال لجبازی نافرمانی(گروه سنی 6 تا 12 سال) در دبستان­های ابتدایی شهر نورآباد، بوده است. نمونه­گیری در دو مرحله تصادفی و مبتنی بر هدف انجام شد. بدین منظور34 نفر از مادران دانش‌آموزان دختر مقطع ابتدایی مبتلا به اختلال لجبازی نافرمانی بعد از نمونه­گیری هدفمند به صورت تصادفی به دو گروه آزمایشی و گواه تقسیم شدند. از فهرست رفتاری كودك(فرم گزارش والدین CBCL و فرم معلم TRF) به همراه مصاحبه بالینی به عنوان ابزار غربالگری و از پرسشنامه­های اضطراب و افسردگی بك و پرخاشگری، برای گردآوری داده­ها در دو مرحله پیش‌آزمون و پس‌آزمون استفاده شد. برنامه آموزش فرزندپروری مبتنی بر ذهن­آگاهی، به مدت 8 جلسه 2 ساعته بر روی گروه آزمایش اعمال گردید. داده­های جمع‌آوری شده با استفاده از شاخص­های آمار توصیفی(میانگین و انحراف معیار)، تحلیل كوواریانس یك متغیری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته­ها: نتایج تحلیل كوواریانس نشان داد كه آموزش فرزندپروری مبتنی بر ذهن­آگاهی منجر به تفاوت معنی‌دار آماری (001/0>p) بین مراحل پیش و پس از آزمون در نمره كلی اضطراب، افسردگی و پرخاشگری در گروه آزمایش شد. به این صورت كه در مرحله پس­آزمون بعد از كنترل نمرات پیش­آزمون، گروه آزمایش نسبت به گروه كنترل اضطراب، افسردگی و پرخاشگری كمتری را گزارش نمودند. نتیجه­گیری: با توجه به اثربخش بودن استفاده از برنامه فرزندپروری مبتنی بر ذهن­آگاهی در كاهش علایم اضطراب، افسردگی و پرخاشگری مادران دارای كودك مبتلا به اختلال لجبازی نافرمانی، آموزش این برنامه در راستای كاهش فشارروانی این گروه از افراد جامعه پیشنهاد می­شود.  

Background & aim: Mothers with children suffering from Oppositional Defiant Disorder experience greater problems related to mental health including anxiety, depression and aggression. In this regard, the aim of the present study was to evaluate the effects of a mindfulness-based parenting training in anxiety, depression and aggression of mothers with children suffering from Oppositional Defiant Disorder.  Methods: The present semi-experimental study consisted of a pretest-posttest control group. The statistical population of the study included all mothers who had a female student with Oppositional defiant disorder (age group 6 to 12 years) of primary school in Nour Abad, Iran. Sampling was conducted in two stages, random and purposive. For this purpose, 34 mothers of girls with Oppositional defiant disorder after purposive sampling were randomly assigned to experimental and control groups (17 in each of groups). The Child Behavioral Checklist (CBCL) and Teacher Report Form (TRF) with clinical interviews were used for screening. Also, the anxiety and depression inventory and aggression questionnaire were used to collect data in two conditions (pretest and posttest). Mindful parenting course was implemented for the experimental group in 8 sessions, 2 hours each. Data were analyzed using SPSS software (ver. 23), descriptive statistical parameters (mean and SD) and univariate analysis of covariance (ANCOVA). Results: Results of ANCOVA indicated that the Mindful Parenting course directed to a statistically significant difference between pre-and post-test scores which led to decreasing scores of anxiety, depression and aggression. So that in the Post-stage, after controlling for pre-test scores, the experimental group reported less anxiety, depression and aggression compared to the control group. Conclusion: With regard to the effective use of Mindful Parenting course to decreasing symptom-related with anxiety, depression and aggression in mothers of girls with Oppositional defiant disorder, the training program should be directed toward reducing stress and promotion of general health in this group of people.