بررسي و شناخت وضعيت حوزه علمي پديده گرمايش جهاني در ايران

A Survey on the Statues of Global Warming Phenomenon Domain and Drawing Scientific Maps of this Domain in Iran

هدف پژوهش حاضر بررسي و شناخت وضعيت حوزه علمي پديده گرمايش جهاني و ترسيم نقشه علمي پژوهش‌هاي اين حوزه است. اين پژوهش با رويكرد علم‌سنجي انجام شده و در آن از رويكرد تحليل هم‌رخدادي واژگان با بهره‌گيري از فنون تحليل شبكه‌هاي اجتماعي بهره گرفته شده است. جامعه موردنظر شامل تمامي مقالات مجلات و پايان‌نامه‌هاي فارسي حوزه گرمايش جهاني است كه در دو پايگاه استنادي علوم جهان اسلام و پژوهشگاه علوم و فناوري ايران در بازه زماني 1383 تا 1392 نمايه شده است. يافته‌ها نشان مي‌دهند بيشترين تعداد توليدات علمي در مقالات در سال 1392 با 56 مدرك و كمترين تعداد مربوط به سال 1383 با 4 مدرك بوده است. در بررسي پرتوليدترين دانشگاه‌ها و سازمان‌ها در حوزه گرمايش جهاني مشخص شد «دانشگاه تهران» در رتبه نخست و «دانشگاه فردوسي مشهد» و «دانشگاه تربيت مدرس» در رتبه‌هاي بعدي قرار دارند. موضوعات هسته عبارت‌اند از: «گازهاي گلخانه‌اي، تغيير اقليم، تغييرات دمايي، پوشش گياهي، دي‌اكسيدكربن، شبيه‌سازي انرژي، آلاينده‌هاي زيست‌محيطي، مديريت انرژي، توليدات كشاورزي، ترسيب كربن، ارزيابي اقتصادي، مصرف انرژي، مديريت منابع آب، مدل گردش عمومي جو، مصالح ساختماني. موضوعات در حال ظهور عبارت‌اند از منابع آب زيرزميني، مصرف آب، بهره‌وري آب، شوري‌زايي، بيابان‌زايي، ازدياد برداشت، تجارت انتشار.

This study aimed to investigate the phenomenon of global warming and mapping scientific outputs of this field. This is a descriptive research with scientometrics approach. It has been conducted through co-word analysis and Social Network Analysis. The target population includes all Persian articles and theses indexed in IRANDOC and ISC database between 2004 and 2013. The data was analyzed by "Ravar Matrix", "SPSS", "UCINet" and "Net Draw". The results showed that the largest number of scientific article production was 56 in 2014 and the lowest number was 4 in 2004. The results also indicated that “University of Tehran”, “Ferdowsi University of Mashhad”, and “Tarbiat Modares University” were respectively the most prolific universities in the field of global warming phenomenon. Co-word network of global warming phenomenon consists of a main cluster and small ones. Core concepts in the context of global warming are: "Greenhouse gases, climate change, Temperature changes, vegetation, carbon dioxide, energy simulation, environmental pollutants, energy management, crops, carbon sequestration, economic evaluation, energy consumption, water resources management, general circulation model of the atmosphere, and building materials". Emerging themes include: "groundwater resources, water consumption, water efficiency, salinity, desertification, enhanced recovery, and emission trading".