پديد آورندگان :
بشيري، يوسف نويسنده دانشكده پيراپزشكي, گروه آمار زيستي, دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي, تهران,ايران , , محرابي، يداله نويسنده دانشكده بهداشت, گروه اپيدميولوژي , دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي, تهران,ايران , , اعتماد، كوروش نويسنده دانشكده بهداشت, گروه اپيدميولوژي , دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي, تهران,ايران , , كاوسي، امير نويسنده دانشكده سلامت، ايمني و محيط زيست,گروه علوم پايه,دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي,تهران ,ايران ,
كليدواژه :
سرطان معده , آماره كاوشي فضا- زمان , پهنه‌بندي بيماري , شناسايي خوشه
چكيده فارسي :
مقدمه: سرطان معده دومين سرطان شايع و كشنده‌ترين سرطان در ايران به شمار مي‌آيد. در اين پژوهش به پهنه‌بندي و توزيع جغرافيايي سرطان معده و شناسايي خوشه‌هاي پرخطر اين سرطان با استفاده از آماره كاوشي فضا- زمان پرداخته شده است.
روش‌ها: اين مطالعه از نوع كاربردي بود. داده‌هاي مورد نياز آن از گزارش‌هاي ثبت سرطان اداره سرطان مركز مديريت بيماري‌هاي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي استخراج شد. اين داده‌ها به تفكيك استان‌ها براي يك دوره 5 ساله از سال 1384 تا 1388 ثبت شده بودند. براي تجزيه و تحليل اطلاعات و شناسايي خوشه‌ها از نرم‌افزار SaTScan و براي پهنه‌بندي توزيع سرطان معده و نمايش خوشه‌ها در كشور از نرم‌افزارArcGIS10 استفاده شد.
يافته‌ها: پس از تجزيه و تحليل سه خوشه پرخطر شناسايي گرديد. محتمل‌ترين خوشه، استان‌هاي اردبيل، گيلان، زنجان، آذربايجان‌شرقي، قزوين، آذربايجان‌غربي، كردستان، همدان، تهران و مازندران را در دوره زماني 1387 تا 1388 شامل گرديد كه از لحاظ آماري در سطح 0.05 معني‌دار بود. علاوه بر محتمل‌ترين خوشه، دو خوشه‌ي ثانويه نيز به دست آمد. خوشه‌ي ثانويه اول، شامل استان‌هاي خراسان جنوبي، كرمان و خراسان رضوي و از لحاظ آماري معني‌دار به دست آمد. خوشه ثانويه دوم استان كهگيلويه و بويراحمد را در بر مي‌گرفت كه از لحاظ آماري معني‌دار نبود.
نتيجه‌گيري: نقاط پرخطر با استفاده از آماره كاوشي فضا – زمان شامل استان‌هاي شمالي، شمال‌غربي و مركزي خصوصاً اردبيل، كردستان، مازندران و گيلان مي‌باشد. پيشنهاد مي‌شود آزمايشات غربالگري در نقاط پرخطر و مطالعات اپيدميولوژيك بيشتري براي پياده‌سازي برنامه‌هاي پيشگيري از آن صورت پذيرد.
