اثر تنش شوري بر پارامترهاي مورفولوژي و فيزيولوژي سه گونه اكاليپتوس

Effects of salinity stress on morphological and physiological parameters in three Eucalyptus species

تنش شوری یكی از مهمترین موانع رشد گیاهان عالی در خاك‌های نواحی خشك و ساحلی می‌باشد. این تحقیق به‎منظور بررسی و مقایسه مقاومت به شوری در سه گونه اكالیپتوس E.largiflorense , Eucalyptus sideroxylon، E.wandoo در برابر تیمارهای تنش شوری (شامل غلظت‌های مختلف نمك طعام: صفر، 50، 100، 150 و 200 میلی‌مولار) در قالب آزمایش فاكتوریل بر پایه طرح كاملاً تصادفی با سه تكرار انجام گرفت. بعد از گذشت سه ماه، اعمال تیمارهای مختلف نمك آغاز شد و به‎مدت سه هفته به طول انجامید. نمونه‌برداری از برگ‌های انتهایی نهال‌ها انجام گرفت و صفات مختلف از جمله رنگیزه‌های گیاهی، قند، پرولین، بتایین گلیسین و غلظت عناصر موجود در ریشه و برگ، پارامترهای رشد از جمله زیتوده، سطح برگ، تعداد روزنه‌های هر دو سطح برگ، نسبت ریشه به اندام هوای، درصد رطوبت نسبی برگ، میزان كمبود آب نسبت به‎حالت اشباع، آماس برگ، موجودی هر واحد سطح برگ، سطح ویژه برگی و صفات ظاهری از جمله پژمردگی، خشكیدگی و ریزش برگ‌ها اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد كه افزایش تنش شوری منجر به افزایش میزان پرولین، قندهای محلول، بتایین گلیسین و نیز افزایش پژمردگی، ریزش و خشكیدگی برگ‌ها و كاهش رنگیزه‌های گیاهی و پارامترهای رشد در هر سه گونه شد و گونه E. largiflorense به‎عنوان مقاومترین گونه با داشتن بیشترین مقادیر پرولین، قندهای محلول، گلیسین بتائین، رنگیزه‌های گیاهی، عناصر موجود در برگ و كمترین مقادیر صفات ظاهری پ‍ژمردگی، خشكیدگی، افتادگی انتخاب شد.

Most salinity problems causes by NaCl distribution in dry lands, beaches and water resources. This research was carried out to estimate salinity resistance of three Eucalyptus species: Eucalyptus largiflorens، E. sideroxylon and E. wandoo. Five NaCl levels (0, 50, 100, 150 and 200 mM) of salinity were used in three replications by a factorial experiment model based on a completely randomized design. Sampling were made from terminal leaves of the selected trees. Different characteristics such as pigments, total chlorophyle, chlorophyle a and b, carotene, soluble sugar and prolin, glycine betaine, growth parameters such as biomass, leaf area, relative water content, water saturation difference, specific leaf area and leaf water content per unit leaf area were recorded. Increased salt stress lead to increment of prolin level, soluble sugar, withering, falling, dried leaves and decrement of pigments and growth parameters in the species. Between the studied species, E. largiflorens showed the most salt stress tolerance, although for prolin, soluble sugar, pigments, glycine betaine, R/S, RWC, wet and dry root and shoot weight, had the highest values and for the withering, falling and dried leaves had the lowest values.