تجزيه ارتباط صفات مورفولوژيك در كرچك (Ricinus communis L.) با استفاده از نشانگرهاي ISSR

Association analysis of morphological traits in castor (Ricinus communis L.) by using ISSR markers

كرچك (Ricinus communis L.) یكی از قدیمی‎ترین گیاهان دارویی روغنی در جهان است. این گیاه به‎طور گسترده در قسمت‎های مختلف ایران پراكنده شده است. به‎منظور شناسایی نشانگرهای ISSR پیوسته با ژن‌های كنترل‎كننده 26 صفت مورفولوژیك در 12 جمعیت كرچك از تجزیه ارتباطی بر اساس اطلاعات حاصل از 16 تركیب آغازگری ISSR استفاده شد. ارزیابی فنوتیپی جمعیت‎ها در قالب طرح بلوك كامل تصادفی با سه تكرار در مزرعه تحقیقاتی مركز تحقیقات كشاورزی و منابع طبیعی ارومیه در سال 1391 انجام گرفت. نشانگر UBC-859 موثرترین نشانگر در بررسی تنوع جمعیت‌های كرچك در این تحقیق بود. بر اساس 116 مكان تكثیری توسط آغازگرهای ISSR، ژنوتیپ‎های مورد بررسی به 6 زیر جمعیت تقسیم شدند. با استفاده از مدل خطی مخلوط (MLM)، 26 مكان پیوسته با 17 صفت مورفولوژیك شناسایی شد. مقدار R2 در محدوده 4/12 (UBC857-5) تا 1/28 درصد (UBC844-2) متغیر بود. اكثر مكان‌ها به‎طور اختصاصی با یك صفت پیوسته بودند. مكان UBC812-8 با 8 صفت مورد مطالعه پیوسته بود. وجود نشانگرهای مشترك در میان برخی صفات بررسی شده می‌تواند ناشی از اثرات پلیوتروپی و یا پیوستگی نواحی ژنومی دخیل در كنترل این صفات باشد. شناسایی نشانگرهای مشترك اهمیت زیادی در به­نژادی گیاهان دارد، زیرا گزینش هم­زمان چند صفت از طریق انتخاب به‎كمك نشانگر (MAS) را امكان­پذیر می­سازند.  

Castor (Ricinus communis L.) is one of the most ancient medicinal oil crops in the world. It has been vastly distributed in different parts of Iran. Association analysis based on 16 combinations of ISSR primers was applied in order to identify ISSR markers associated with genes controlling 26 morphological traits in 12 populations of castor. The genotypes were evaluated for morphological traits in randomized complete block design with three replications in experimental field of Agricultural Research Center of West-Azerbaijan during 2012. Locus UBC-859 was the most effective marker to assessment the diversity in populations of castor. Based on 116 loci produced by ISSR primers, the studied genotypes divided into 6 subpopulations. Using mixed linear model (MLM), 26 loci were identified to be significantly associated with 17 morphological traits. R2 values ranged from 12.4% (UBC857-5) to 28.1% (UBC844-2). Most of the identified markers were associated specifically with one trait. UBC812-8 was associated with 8 traits. Common markers between some of the studied traits can be due to linkage or pleiotropic effects. The common markers lead to increase the efficiency of marker-assisted selection in plant breeding programs via simultaneously selection for several traits.