كاني شناسي و زمين شيمي ذخيره بنتونيت نيستانك، شمال باختر نايين، استان اصفهان

ذخيره بنتونيت نيستانك در شمال باختر نايين استان اصفهان جاي دارد. اين ذخيره محصول دگرساني برش هاي توفي به سن اليگوسن است. بررسي هاي كاني شناسي در اين ذخيره نشان مي دهد كه مونت موريلونيت، كائولينيت و كوارتز كاني هاي اصلي هستند كه در مقادير كمتر با آنورتيت، كلسيت، كلريت، ايليت، آلبيت، دولوميت، ميكروكلين، اورتوكلاز، سانيدين و هاليت همراهي مي شوند. مطالعات شيمي كاني نشان از همانندي اين ذخيره با كانسارهاي بنتونيت نوع وايومينگ دارد. مطالعات زمين شيميايي آشكار مي­كنند كه بنتونيتي شدن برش­هاي توفي در نيستانك با تهي شدگي Ba، Co، Zn، Y، Ni، Sr، Au، Ca، Fe، Mg، Mn ، P، Ti و Na، غني شدگي Si، Th، As، Hf، NbوU و شستشو تثبيت K، Pb، Cs، Rb، Zr و Cu همراه بوده است. تجزيه و تحليل هاي زمين شيميايي آشكار مي كنند كه تغييرات بي هنجاري Eu و Ce در اين ذخيره به ترتيب توسط درجه دگرساني فلدسپارها و تغيير در پتانسيل اكسايش محيط كنترل شده است. با توجه به نتايج به دست آمده از اين مطالعه، به نظر مي­رسد كه عواملي مانند اختلاف در ميزان شدت دگرساني مواد منشأ، شرايط فيزيكوشيميايي محيط، جذب سطحي، تلفيق در ساختار بلوري، دسترسي به ليگاندهاي كمپلكس ساز و تفاوت در ميزان پايداري كاني هاي اوليه در برابر دگرساني نقش برجسته اي در تحرك، توزيع و تمركز عناصر در اين ذخيره داشته اند.

Neyestanak bentonite deposit is located in northwest of Naeen, Isfehan province. This deposit is an alteration product of Oligocene tuff breccias. Mineralogical considerations of this deposit show that montmorillonite, kaolinite, and quartz are the principal minerals which are accompanied by lesser amounts of anorthite, calcite, chlorite, illite, albite, dolomite, microcline, orthoclase, sanidine, and halite. Mineral chemistry investigations testify to the similarity of this deposit with Wyoming-type bentonite deposits. Geochemical studies reveal that bentonitization of tuff breccias at Neyestanak is accompanied by depletion of Ba, Co, Zn, Y, Ni, Sr, Au, Ca, Fe, Mg, Mn, P, Ti, and Na, enrichment of Si, Th, As, Hf, Nb, and U, and leaching-fixation of K, Pb, Cs, Rb, Zr, and Cu. Geochemical analyses make clear that variation of Eu and Ce anomalies in this deposit were controlled by the degree of alteration of feldspars and oxidation potential of the environment, respectively. By considering the results obtained from this study, it seems that factors such as differences in degree of alteration intensity of parent materials, physico-chemical conditions of the environment, adsorption, incorporation in crystal structure, access to complexing ligands, and differences in degree of resistance of the primary minerals against alteration played prominent role in mobilization, distribution, and concentration of elements in this deposit.