ارتباط الگوي عادات غذايي با چاقي در بزرگسالان ايراني

Association between Patterns of Dietary Habits and Obesity in Iranian Adults

سابقه و هدف: یافته‌های تعداد اندكی از مطالعات كه ارتباط بین الگوی عادات غذایی و چاقی را بررسی كرده‌اند، متناقض است. مطالعه حاضر با هدف بررسی ارتباط بین الگوی عادات غذایی، مشخص شده به روش LCA latent class analysis)) و چاقی در یك جمعیت بزرگ از بزرگسالان ایرانی انجام شد. مواد و روش‌ها: این مطالعه مقطعی روی 7958 نفر بزرگسالان انجام شد، الگوی عادات غذایی در پنج حوزه (نظم وعده‌های غذایی، سرعت خوردن غذا، میزان مصرف مایعات حین وعده غذایی، فاصله وعده غذایی تا خواب و مصرف غذاهای چرب) با استفاده از پرسشنامه، ارزیابی شدند. LCA برای ارزیابی گروه‌بندی رفتارهای غذایی استفاده شد. شاخص‌های تن‌سنجی توسط پرسشنامه خود-اجرای اعتبار سنجی شده مورد ارزیابی قرار گرفت. چاقی عمومی و چاقی شكمی به‌صورت شاخص توده بدنی (BMI) بزرگ‌تر یا مساوی 30 و دور كمر بزرگ‌تر یا مساوی 88 سانتی‌متر برای زنان و 102 سانتی‌متر برای مردان تعریف شدند. یافته‌ها‌: شیوع چاقی عمومی و چاقی شكمی در افراد مورد مطالعه به ترتیب 7/9 و 7/27 درصد بود. سه دسته مجزا برای سرعت خوردن غذا (متوسط، متوسط به پایین و متوسط به بالا)، دو دسته برای وعده غذایی (منظم و غیر منظم)، دو دسته برای مصرف مایعات حین وعده غذایی (نوشیدن متوسط و بالا بین وعده غذایی)، سه دسته برای فاصله بین وعده غذایی تا خواب (فاصله زمانی كوتاه، متوسط و طولانی تا زمان استراحت)، و سه دسته برای دریافت غذای چرب (دریافت كم، متوسط و بالا غذای چرب) توسط LCA تعریف شد. بعد از تعدیل متغیر‌های مخدوش‌تر بالقوه، افراد دارای الگوی غذایی نامنظم در مقایسه با افرادی كه دارای الگوی غذایی منظم، به میزان 21%، 24% و 22% بیشتر در معرض اضافه‌وزن یا چاقی عمومی، اضافه‌وزن یا چاقی شكمی و چاقی شكمی بودند. افراد در گروه "نوشیدن زیاد مایعات در حین وعده غذایی" شانس بیشتری برای ابتلا به اضافه‌وزن (نسبت شانس: 37/1؛ 95% فاصله اطمینان 58/1-19/1) و چاقی (نسبت شانس: 51/1؛ 95% فاصله اطمینان 97/1-16/1) در مقایسه با افراد گروه " نوشیدن متوسط مایعات در حین وعده غذایی" داشتند. بین دریافت متوسط غذاهای چرب با اضافه‌وزن یا چاقی شكمی (نسبت شانس: 85/0؛ 95% فاصله اطمینان 00/1-73/0 و چاقی شكمی  (نسبت شانس: 80/0؛ 95% فاصله اطمینان 96/0-68/0) در مقایسه با دریافت كم غذاهای چرب ارتباط معكوسی وجود داشت. ارتباط معنی‌داری بین سرعت غذا خوردن، فاصله وعده غذایی تا خواب و چاقی عمومی و چاقی شكمی بعد از تعدیل برای متغیر‌های  مخدوش‌تر دیده نشد. نتیجه گیری: الگوی غذایی نامنظم و نوشیدن زیاد مایعات در حین وعده غذایی با افزایش شانس ابتلا به چاقی عمومی و چاقی شكمی، همراه بود در حالی كه مصرف متوسط غذاهای چرب با كاهش شانس ابتلا به چاقی شكمی در میان بزرگسالان ایرانی در ارتباط بود. واژگان كلیدی: عادات غذایی، چاقی، چاقی شكمی، Latent class analysis، سرعت خوردن غذا

Background and Objectives: Findings from few studies that investigated the relation between dietary behaviors and obesity are inconsistent. We aimed to assess the relation between patterns of dietary habits, identified by latent class analysis (LCA) and obesity in a large sample of Iranian adults. Materials and Methods: In a cross-sectional study on 7958 adults, dietary behaviors were assessed in five domains (meal patterns, eating rate, intra-meal fluid intake, meal-to-sleep interval and fatty foods intake) using a pretested questionnaire. LCA was applied to identify classes of diet-related practices. Anthropometric measures were assessed through the use of a validated self-reported questionnaire. General and abdominal obesities were defined as a body mass index ≥30 kg/m2 and a waist circumference ≥88 cm for women, ≥102 cm for men. Results: General and abdominal obesityies were prevalent in 9.7 and 27.7% of the study population, respectively. We identified three distinct classes of eating rates (moderate, moderate-to-slow and moderate-to-fast), two classes of meal patterns (­regular and irregular), two classes of intra-meal fluid intake (moderate and much intra-meal drinking), three classes of meal-to-sleep interval (short, moderate and long meal-to-sleep interval), and three classes of fatty foods intake (low, moderate and high intake of fatty foods). After adjustment for potential confounders, individuals with ‘irregular meal pattern’ were 21%, 24% and 22%, respectively more likely to be overweight/obese, abdominally overweight/obese and abdominally obese, compared with those who had a ‘regular meal pattern’. Individuals with ‘much intra-meal drinking’ had greater odds of overweight (OR: 1.37; 1.19-1.58) and obesity (OR: 1.51; 1.16-1.97) than those with ‘moderate intra-meal drinking’. Moderate intake of fatty foods was inversely associated with abdominally overweight/obese (OR: 0.85; 0.73-1.00) and abdominally obesity (OR: 0.80; 0.68-0.96) compared with ‘low intake of fatty foods’. No significant association was observed between eating rate, meal-to-sleep interval and general or abdominal obesity, after controlling for confounders. Conclusion: Irregular meal pattern and much intra-meal drinking were associated with increased odds of general and abdominal obesities, whereas moderate intake of fatty foods was related to the decreased odds of central obesity among Iranian adults. Keywords: Dietary habits, Obesity, Abdominal obesity, Latent class analysis, Eating rate