الگوهاي غذايي غالب و ارتباط آنها با وضعيت وزن در كودكان سنين دبستان روستايي بيجار، كردستان

Major Dietary Patterns and Their Association with Weight Status in School Age Rural Children of bijar, Kordestan

سابقه و هدف: با توجه به شیوع رو به افزایش اضافه‌وزن و چاقی در میان كودكان روستایی علی‌رغم بالا بودن شیوع كم‌وزنی، شناسایی الگوهای غذایی غالب و بررسی ارتباط آن با وضعیت وزن می‌تواند اطلاعات مفیدی را در مورد وضعیت سلامتی كودكان در اختیار قرار دهد. هدف از این مطالعه، تعیین الگوهای غذایی غالب و ارتباط آن با وضعیت وزنی كودكان روستایی سنین دبستان در شهرستان بیجار بود. مواد و روش‌ها: در این مطالعه مقطعی 255 كودك روستایی سنین دبستان ساكن شهرستان بیجار به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. دریافت‌های غذایی در طول یك سال گذشته به‌وسیله پرسشنامه بسامد خوراك نیمه كمی مورد بررسی قرار گرفت. همچنین ارزیابی شاخص‌های تن‌سنجی (وزن، قد و نمایه توده بدنی)، فعالیت بدنی، اطلاعات عمومی و اقتصادی- اجتماعی به روش استاندارد انجام شد. الگوهای غذایی غالب به روش تحلیل عاملی تعیین گردید و ارتباط آنها با وضعیت وزنی كودكان مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌ها‌: سه الگوی غذایی سنتی، امروزی و مخلوط شناسایی شد. ارتباط معناداری بین الگوهای غذایی شناسایی شده و اضافه‌وزن یا چاقی پس از تعدیل اثر سن، فعالیت بدنی و انرژی دریافتی مشاهده نشد. در بالاترین چارك الگوی غذایی " سنتی" ، بعد از تعدیل بر اساس سن و فعالیت بدنی، شانس اضافه‌وزن و چاقی به‌طور معنی‌داری بیشتر بود (OR : 33/4 ، محدوده اطمینان 95 % :  46/16 ـ 14/1) كه بعد از تعدیل برای انرژی دریافتی معنی‌داری از بین رفت. روند شانس لاغری و لاغری شدید بعد از تعدیل برای سن، فعالیت بدنی و انرژی دریافتی با پیروی بیشتر از الگوی غذایی "امروزی" به‌طور معنی‌داری افزایش بود ( 04/0=p for trend). نتیجه گیری: در میان كودكان روستایی الگوی غذایی امروزی و مخلوط در كنار الگوی غذایی سنتی قابل شناسایی است كه با پیروی بیشتر از الگوی غذایی سنتی شانس اضافه‌وزن و چاقی افزایش می‌یابد كه این افزایش احتمالاً به دلیل دریافت انرژی بالاتر در پیروی بیشتر از این الگو است. پیروی بیشتر از  الگوی غذایی امروزی می‌تواند لاغری را به همراه داشته باشد. واژگان كلیدی: الگوی غذایی، روستا، كودكان، وضعیت وزن

Background and Objectives: Due to the increasing incidence of overweight and obesity among rural children, despite the high prevalence of underweight, identification of dietary patterns and their association with weight status can provide valuable information about health of children. This study was conducted to detect major dietary patterns and their relationship with weight status in school age children in rural areas of Bijar, Iran Materials and Methods: In this cross-sectional study, 255 rural school age children living in the rural areas of Bijar were selected by simple random sampling. Dietary intakes during the past year were examined by a semi-quantitative food frequency questionnaire. Assessment of anthropometric indicators, physical activity, and socioeconomic information was performed by standard methods. Dietary patterns were determined using factor analysis, and their relation to weight status of children was investigated. Results: Three major dietary patterns, "traditional", "modern" and "mixed" were identified. There was no significant adjusted relationship between overweight or obese and identified dietary patterns. After adjustment for age and physical activity, individuals in the highest quartile of the traditional dietary pattern score were more likely to be overweight or obese (OR = 4.33, CI 95%: 1.14 -16.46). More adherence to modern dietary pattern resulted in a significant increase in the odds ratio of severe thinness and thinness (P for trend = 0.04). Conclusion: Modern and mixed dietary patterns next to the traditional dietary pattern can be found among rural children. While following the traditional dietary pattern probably due to higher energy is associated with an increased risk of obesity, modern dietary pattern leads to thinness in rural areas. Keywords: Dietary pattern, Rural, Children, Weight status