نقش افزودني‌ها بر كيفيت مركب ايراني: مطالعۀ موردي حنا و نمك

The effects of additives on Iranian ink: henna and salt

از بین لوازم كتابت و خوشنویسی، مركب در نزد كاتبان و خوشنویسان ارزش ویژه­ای داشته است چنان­كه یك چهارم حُسن خط را در گرو مرغوبیت مركب دانسته­ اند. متأسفانه استفادۀ فراوان مركب ­سازان امروزی از مواد نامرغوب و عدم دقت لازم در فرآوری مركب­ها، و یا شاید عدم آگاهی آن ها از تركیب مركب ­های مرغوب قدیمی و در عمده­ ای از موارد سودجویی برخی، آثار ارزشمند خوشنویسان را كه دیر یا زود جزء آثار موزه ای و ملی قرار می گیرد؛ در گذر زمان دچار آسیب­ های جدی مثل رنگ­پریدگی، كپك، ریزش رنگ و نظایر آن كرده است. از­آنجا كه كارهای پژوهشی صورت گرفته در این زمینه هنوز به درستی راهگشایی در این زمینه نبوده است؛ پس، پژوهش در این زمینه امری لازم است. هدف: هدف این پژوهش بررسی تأثیرات افزودنی حنا و نمك بر روی مركب سنتی است. روش و رویكرد پژوهش: روش یافته ­اندوزی كتابخانه ­ای، آزمایشگاهی، اینترنتی و روش پردازش داده ­ها، توصیفی-تحلیلی­ است. در این پژوهش پس از ساخت هفت نمونه مركب مشكی با استفاده از رساله ­های كهن، پیرسازی تسریعی شامل آزمون­ های نور، كپك و دما بر روی نمونه­ ها بر طبق استاندارد انجام شد؛ سپس با استفاده از دستگاه pH­سنج و رنگ سنج، نمونه ها pH­سنجی و رنگ سنجی شدند. و درآخر با منابع و اطلاعات موجود، تحلیل و نتیجه­ گیری ­شد. یافته های پژوهش: پس از بررسی­ های آزمایشگاهی معلوم شد، حنا علاوه بر خاصیت رنگدهی از رشد كپك­ها در مركب، چه به صورت مایع و چه مركب بر روی كاغذ جلوگیری می كند؛ البته غلظت حنا، در خاصیت میكروب­كشی آن تأثیر دارد .قابل ذكر است كه مقدار زیاد حنا (معادل 14 گرم) به دلیل خاصیت اسیدی آن باعث رنگ پریدگی(تغییر رنگ) مركب می شود؛ كمترین مقدار نمك نیز (معادل 1 گرم) علاوه بر جلوگیری از رشد كپك، مایۀ ثبات و دوام بیشتر مركب بر روی كاغذ می­شود.

Purpose: Among the methods of writing and calligraphy, ink had a special value to Iranian writers and calligraphers: one fourth of the beauty of handwriting was deemed to belong to ink. Unfortunately, excessive use of low quality materials, inaccurate processing, lack of knowledge, or in some cases, jobbery has put valuable works of calligraphy in serious danger of distortion, mold growth, and color bleeding. This study examines the effects of adding henna and salt to the traditional ink. Our aim has been to answer the these two questions: 1) How far does salt and henna extract prevent the growth of mold? 2) Do they enhance the stability of ink on the paper? Method/Research Design: We produced seven samples of black ink, made according to old manuals. We then implemented accelerated aging processes on the samples, using light, mold, and temperature tests. Measurement of the result was carried out by a pH-meter and a colorimeter. Findings: Laboratory studies showed that not only does henna have colorific properties but it also prevents the growth of mold in both liquid or dry ink on paper. However, the density of henna affects the germicide property of ink. It is notable that because of the acidic nature of henna, a substantial amount of it (equal to 14 gram) leads to ink pallor and cellulose erosion and destruction. In addition, the minimum amount of salt (equal to 1 gram) helps the stability and durability of ink, as well as prevention of mold. It also controls the erosion and destruction of the cellulose.