بررسي ورود عكاسي به ايران و ميزان كاربرد آن در طراحي پوستر (از آغاز تا سال 1316 ش.)

Introduction of photography in the design of posters in Iran

عكاسی و طراحی پوستر، دو شاخۀ هنریِ غیرایرانی و نوظهوری هستند كه به فاصلۀ كوتاهی از آغاز حیات، شرایط حضورشان در ایران فراهم شد. سیر تحول تاریخی این دو هنر، غالبا از ماهیتی مستقل برخوردار بوده است؛ ولی این تمایز به معنای نادیده انگاشتن تأثیر همجواری و همنشینی آنها بر یكدیگر نیست. تأثیر و تأثراتی كه به صورت نسبی، رشد و بالندگی آنها را در بستر حیات تاریخی فراهم كرد موضوعی قابل مطالعه است. اهداف: شناسایی تاریخ ورود عكاسی به طراحی پوستر ایران و شناسایی نخستین طراحِ مؤثر در این فرآیند، از اهداف اصلی این پژوهش است. ضمن اینكه بررسی كمّی میزانِ استقبال طراحان از عكس در طراحی پوسترهای محدودۀ تحقیق، از اهدف فرعی است. روش پژوهش: مقالۀ حاضر، حاصل پژوهشی است كه از لحاظ هدف، بنیادی؛ و از لحاظ ماهیت و روش، تاریخی است. روش گردآوری اطلاعات كتابخانه‌ای است كه از طریق شناسه‌برداری منابع و ثبت اطلاعاتِ حاصل از مشاهداتِ تصاویرِ آرشیوی صورت پذیرفته است. یافته‌ها و نتایج پژوهش: یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد كه عكاسی به فاصلۀ كوتاهی پس از رواج طراحی پوستر در ایران، نخستین بار، در 1309 ش. در طراحی پوستر فیلم «آبی‌ورابی» ساختۀ آوانس اوگانیانس به‌كارگرفته شد. البته، طراح این پوستر قابل شناسایی نیست. سه سال بعد، در 1312 ش.، با طراحی پوستر فیلم «دختر لر» نام طراح هندی، چاندا واركر، به عنوان نخستین طراح كه در طراحی پوستر از عكس بهره گرفته است، در تاریخ طراحی گرافیك ایران ثبت شد. البته، پوسترهای تولید شده توسط چاندا واركر، برای فیلم‌های ایرانی، در هند، طراحی و چاپ شده‌اند. طراحی پوستر در ایران، در دهۀ 1310 ش.، در انحصار پوسترهای سینمایی قرار داشت و بررسی كمّی میزان به‌كارگیری عكس در طراحی پوستر در این دوره نشان می‌دهد كه استفاده از عكس در طراحی این آثار، مورد استقبال نسبی طراحان واقع شده است، استقبالی كه بیش از هرچیز در توانِ طراحان و تفاوتِ امكاناتِ فنی هندوستان نسبت به ایران ریشه داشت.

Purpose: Reports background of using photography in poster design up to 1937. Research Method: Data was gathered from archival and library resources. Findings: Using photography in the design of posters in Iran goes back to 1930. In that decade posters were designed only for movies. The first poster was designed for a movie named "Abbi and Robby" directed by Avanes Oganiance. Three years later, Chanda Warker, an Indian designer designed a poster for the movie "The Daughter of Lorestan" in India. Warkerʹs name is registered as the first poster designer in the history of graphic design in Iran. The sheer number of posters in which photos were used, indicates that designers welcomed the idea relatively.