شرايط و شيوۀ به‌كارگيري افراد در تشكيلات اداري آستان قدس در دورۀ صفويه بر اساس اسناد

Recruitment at the Astan Qods Razavi during the Safavid era

هدف: هدف پژوهش حاضر، شناخت شرایط، مقررات و شیوۀ به‌كارگیری افراد در تشكیلات اداری آستان قدس، در دورۀ صفویه و بررسی نقش حكومت مركزی و متولی آستان قدس در این امر است. روش/ رویكرد پژوهش: این پژوهش، با روش توصیفی- تحلیلی و بر اساس اسناد مربوط به تشكیلات اداری آستان قدس، سعی در پاسخ به پرسش‌های پژوهش دارد. یافته‌ها و نتایج پژوهش: با توجه به اسناد موجود، تشكیلات اداری آستان قدس رضوی در دورۀ صفویه، دارای تشكیلات اداری و دیوانی منظم و حساب شده بود. اداره كردن این تشكیلات، مستلزم وجود نیروی انسانی است. با بررسی اسناد معلوم می‌شود كه ورود به تشكیلات آستان قدس، به آسانی و بدون دلیل و قاعده نبوده است، بلكه از نظم خاصی پیروی می‌كرد. تعداد افراد و حقوق و مزایا آن‌ها مشخص بود و با حذف و كناره‌گیری فردی، شخص دیگری به كار گرفته می‌شد. فرآیند استخدام افراد نیز، اگرچه در مواردی از مراحل قانونی آن تخطی می‌شد اما به طور كلی منظم و حساب شده بود. متولیان در این فرآیند، به عنوان بالاترین مقام در آستان قدس نقش برجسته‌ای در تعیین، تایید یا حتی عزل افراد داشتند. حكم شغل موردنظر نیز توسط شاه‌صفوی صادر می‌شد.

Purpose: The paper explains conditions, regulations, and procedures for recruitment at the shrine of the 8th Shia Imam in Mashhad during Safavid era. It also discusses the role of the central government and influence of the shrine custodians in this regard. Research Method/Approach: Data has been extracted from archival documents. Findings and Conclusion: AQR benefited from a well-designed system of recruitment. Entering the organization required the meeting of certain criteria. The number of the staff and salaries were specified. When an individual was laid off or resigned, another person was recruited. In some instances the custodian and the high ranking officials influenced the process of recruitment. However, it was a disciplined and systematic process. The king issued the decree for appointment.