بررسي روند رقمي‌سازي منابع ديداري- شنيداري در آرشيوهاي سازمان صدا و سيما: موانع و راهكارها

Digitization of audio-visual materials at the Iranian Broadcasting (IRIB) centers: barriers and strategies

هدف: این پژوهش با هدف كمك به ترسیم نقشۀ راه تلاش نموده است ضمن ارائۀ تصویری از تعداد و تنوع منابع آرشیوی و تجهیزات مربوط و میزان فعالیت‌های تخصصی در آرشیوهای تهران و شهرستان‌ها و تببین روند رقمی‌سازی منابع آرشیوی در سازمان صدا و سیما، موانع موجود را شناسایی و شیوه‌های بهینه‌سازی آن را بررسی نماید. روش/ رویكرد پژوهش: تحقیق حاضر از نوع توصیفی– پیمایشی است و با استفاده از پرسشنامه‌ای محقق‌ساخته انجام شده است. یافته‌های پژوهش: یافته‌ها نشان داد تنها یكی از آرشیوهای مستقر در تهران به‌طور كامل رقمی است و از مراكز استان‌ها، مركز خوزستان با اعلام تبدیل 90 درصد از منابع خود به فرمت رقمی، در صدر قرار دارد. سایر آرشیوها، هریك مراحلی از این فرآیند را طی نموده‌اند. تعداد 11 مورد از آرشیوهای تهران و 21 مورد از آرشیوهای مستقر در سایر استا‌ن‌ها، هنوز فرآیند رقمی‌سازی را آغاز نكرده‌اند؛ درحالی‌كه 9 مورد از آن‌ها در تهران و 13 آرشیو در شهرستان‌ها، كمابیش تعدادی از منابع خود را به نسخۀ رقمی تبدیل نموده‌اند. همچنین، عواملی مانند كمبود اعتبارات مالی و نیروی انسانی متخصص و كارآمد، عدم تدوین راهبرد مشخص، حجم بسیار زیاد منابع، و نبود زیرساخت‌های تجهیزاتی و فناورانه باعث شده است كه موانعی در مسیر رقمی‌سازی آرشیوها ایجاد گردد. نتیجه‌گیری: تحولات دنیای رقمی، آرشیوها و منابع آرشیوی را نیز تحت تأثیر قرار داده و نیاز به رقمی‌سازی و تبدیل منابع را دوچندان نموده است. ضرورت تسهیل و تسریع در فرآیند خدمت‌رسانی، حفاظت بیش از پیش از منابع ارزشمند و غیرقابل جایگزین، هزینه‌های مربوط به فرآیند تكثیر و تبدیل منابع آنالوگ، دشواری دستیابی به تجهیزات و دستگاه‌های منسوخ شده، لزوم بهره‌مندی از امكانات و قابلیت‌های فناوری‌های نوین و همگام شدن آرشیوها با تحولات دنیای امروز از جمله دلایل رقمی‌سازی منابع به شمار می‌روند.

Purpose: This study reports the quantity and the variety of archival sources, equipments, and digitization in the IRIB archives throughout the country. It discusses barriers to digitization of archives at IRIB and seeks strategies for optimization of the process. Research Method/Approach: To collect data for this study, a researcher designed questionnaire was distributed among professionals working in the archives Findings and Conclusion: Only one archive in Tehran has completed digitization. The IRIB center for Khozestan province reported 90% completion of the job. 9 in Tehran and 13 in other cities have partially digitized their holdings. 11 in Tehran and 21 in other cities have not embarked of digitization yet. Shortages in resources, qualified personnel, lack of strategy, the quantity of the material to be digitized, and lack of the equipment are stated to be the barriers to completing the task.