تغييرات در اشكوب درخت كاج جنگلي (Pinus sylvestris) و درخت كاج نوئل (Picea abies) تحت تاثير گرد و غبار قليايي مناطق صنعتي

طي سالهاي 1999، 2005 و 2007 در منطقه كارخانه سيمان در شمال شرق استوني، قطعات نمونه گيري در فواصل 3 كيلومتر و 5/2 كيلومتر از محل كارخانه مشخص گرديد. به عنوان نقاط شاهد و كنترل، دو قطعه نمونه از درختان كاج جنگلي و كاج نوئل در پارك ملي (در فاصله 34-38كيلومتر از كارخانه سيمان) در نظر گرفته شد. درختان كاج جنگلي و كاج نوئل 75-85 ساله با تراكم متوسط متراكم يا پراكنده انتخاب شدند. ميزان تراكم و تعداد برگ هاي سوزني شكل در شاخه ها طي دوره آلودگي بيش از شاخه هايي بود كه تحت بار آلودگي كمتري قرار داشتند. پس از كاهش قابل توجه بار آلودگي از سال 1996، رشد طولي برگ هاي سوزني درختان اطراف كارخانه سيمان در مقايسه با رشد طولي برگ هاي سوزني در منطقه شاهد تغييري مشاهده نگرديد. همچنين رشد برگهاي سوزني كاج جنگلي و كاج نوئل در فاصله 2/5 و 5 كيلومتري كارخانه سيمان مي تواند نشانهاي از تاثير مثبت كاهش گردوغبار سيمان در خاك باشد. طول بيشتر برگهاي سوزني كاج جنگلي و كاج نوئل شاخصي از زيست توده بزرگتر است.