سنجش سازه‏هاي مدل اعتقاد بهداشتي در خصوص ارتقا رفتارهاي پيش‏گيري كننده از مواجهه با هواي آلوده در زنان باردار شهر اراك در سال 1393

To Measure the structures of HBM for Promotion of Preventive Behaviors of Pregnant Women Exposed to Air Pollution in Arak City, 2014

زمينه و هدف: امروزه وجود آلاينده‏هاي زيست محيطي جز مهم‏ترين مشكلات بشر است. هدف از مطالعه حاضر سنجش سازه‏هاي مدل اعتقاد بهداشتي در خصوص ارتقا رفتارهاي پيش‏گيري كننده از مواجهه با هواي آلوده در زنان باردار شهر اراك در سال 93 مي‏باشد. مواد و روش‏ها: در اين پژوهش مقطعي-تحليلي، 208 زن باردار مراجعه كننده به مراكز بهداشتي درماني شهر اراك به صورت چند مرحله‏اي انتخاب شدند و مورد بررسي قرار گرفتند. اطلاعات به وسيله پرسش‏نامه پايا و روا و به روش خود- گزارش دهي جمع‏آوري شد. اين پرسش‏نامه شامل مشخصات دموگرافيك مادر، ابعاد مدل اعتقاد بهداشتي و چك ليست عملكرد مادران بوده است. در نهايت داده‏ها مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. يافته‏ها: ميانگين سني مادران مورد مطالعه 77/4±48/26 و ميانگين سن بارداري آنان 59/5±88/14هفته بود. بيشترين ميزان تحصيلات زنان باردار(1/47 درصد) ديپلم بود. ميانگين نمره عملكرد مادران 09/72 بود و در بين سازه‏ها حساسيت درك شده بيشترين (25/83) و موانع درك شده كمترين (16/59) نمره را داشتند. در تحليل رگرسيوني به منظور پيش‏گويي رفتار با استفاده از سازه‏هاي مدل اعتقاد بهداشتي مشخص شد كه از بين اين متغيرهاي بررسي شده متغيرهاي راهنماي عمل خارجي، حساسيت درك شده و موانع به عنوان پيش‏گويي كننده رفتار هستند كه اين متغيرها در مجموع 26 درصد (265/0=R2) از تغييرات رفتار را پيش‏گويي نمودند. نتيجه‏گيري: بر اساس نتايج مطالعه، سازه‏هاي راهنماهاي عمل خارجي و حساسيت و موانع درك شده بايد به عنوان مهم‏ترين عوامل پيش‏بيني كننده رفتار مادران در طراحي مداخلات آموزشي در نظر گرفته شوند.

Background: Today, environmental pollutants are one of the most important human problems. The purpose of this study was to assess the health belief model structures for promotion of preventive behaviors in pregnant women exposed to air pollution in Arak city in 2014. Materials and Methods: In this cross-sectional study, 208 pregnant women referred to healthcare centers in Arak city were selected by multistage sampling and were studied. Data were collected by using a valid and reliable self- report questionnaire. The questionnaire included the demographic characteristics of the mother, the aspects of the HBM model, and the maternal practice checklist. Finally, the data were analyzed. Results: The mean age of subjects was 26.48 ±4.77 and the mean gestational age was 14.88 ±5.59 weeks. The highest level of education for pregnant women (47.1%) was a diploma. The mean practice score was 72.9 and among the structures, the highest and the lowest score was obtained for perceived susceptibility (83.25) and barriers (59.16), respectively. To predict the hehavior by using the HBM structures, regression analysis showed that of the studied variables, the external practice guides, perceived susceptibililty, and barriers are as behavior predictive predictive agents that totally, predicted 26% (R2=0.265) of behavior changes. Conclusion: According to the results of the study, the design of educational interventions should be based on the external practice guides, perceived susceptibility and barriers structures as the most important predictors of maternal behavior.