تمايز گواه نمايي و وجهيت معرفتي بر اساس رفتار قيد هاي زبان فارسي

Differentiating Evidentiality and Epistemic Modality Based on the Behavior of Persian Adverbials

در اين پژوهش تلاش مي شود تا ابهامات مفهومي دو مقوله‌ي گواه نمايي و وجهيت معرفتي مورد توجه قرار گيرد و به تبع آن نشان داده شود كه قيدهاي متناظر با اين مقوله ها عليرغم شباهت هايشان زير مقوله هاي قيدي متمايزي به شمار مي-روند. در راستاي نيل به اين هدف داده هاي مختلف از منابع گفتاري و نوشتاري فارسي معاصر جمع آوري شده و اين تحقيق در تحليلشان عمدتاً از ملاحظات معنايي بهره مي جويد. اين مطالعه بر اساس رويكرد نقشي- رده شناختي صورت پذيرفته است. به عبارتي ادعاي ون ولين(2005) در دستور نقش و ارجاع مبني بر اصل ترتيب حاكم بر عناصر نقشي و تعامل عملگرهاي متجلي كننده ي اين دو مقوله با قيدهاي متناظرشان و در پي آن قائل شدن به دو زير مقوله‌ي قيدي مجزاي گواه نمايي و وجهيت معرفتي در زبان فارسي تاييد مي‌شود. بر خلاف مطالعات پيشين كه اعتقاد به رابطه‌ي همپوشاني و يا شمول ميان اين دو مقوله دارند و در نتيجه آن ها را مقوله هاي متمايزي نمي پندارند، تاكيد مقاله حاضر اين است كه قيدهاي وجهيت معرفتي و اظهارات معرفتي گوينده درباره عبارات گواه نما از ارزش گواه نمايي معيني برخوردار نمي باشد؛ بلكه تعبير گوينده از منبع اطلاع را منعكس مي سازد و مي توان اينگونه ادعا كرد كه درجات مختلف اطمينان پذيري يك منبع اطلاع را نبايد در رابطه‌ي يك به يك با درجات معرفتي گوينده قرار داد؛ چراكه گفته هاي معرفتي و قيدهاي مرتبط با آن ها به گونه اي يك نوع ارزيابي از محتمل بودن به حساب مي آيند و اين در حالي است كه عبارات و قيدهاي گواه نمايي حاكي از سنجش اطمينان پذيري منبع اطلاع اند و در مجموع مي بايست قائل به وجود مرزي ميان اين دو مقوله و قيدهاي متناظر با آن ها شد.

This paper attempts to indicate that the two conceptual categories of evidentiality and epistemic modality are distinct although they may look similar; thus their corresponding adverbs also consist of separate subcategories of adverbs. To attain this goal, different data were gathered both from written and spoken sources and analyzed mostly with the help of semantic considerations in the framework of functional typological approach. VanValin (2005)’s argument regarding the order principle dominating the functional elements and the interaction of evidential and epistemic modality operators with their corresponding adverbs and therefore considering two distinct subcategories of evidential and epistemic modal adverbs are in line with the results of this study. In contrast with previous studies which view the relationship of the two categories as one of inclusion or overlapping, the current project argues that epistemic assessment of the speaker should not be confused with evidential considerations since evidentiality has to do with the information source. Also it can be argued that various levels of reliability should not be equated one to one with different degrees of epistemic commitments of the speaker because the epistemic modal expressions and their corresponding adverbs are somewhat the evaluation of the likelihood while the evidentials evaluate the reliability of the information source. Eventually we must draw a line between the two categories and their relating adverbs and see them as separate groups.