روند ارائه جوايز كتاب در ايران از آغاز تاكنون

Book Award Trends in Iran from the Beginning till Now

هدف: بررسی جوایز كتاب در ایران طی سال‌های 1333 تا 1392 و ویژگی‌های عمومی و مشترك آثار برگزیده. روش/ رویكرد پژوهش: پ‍ژوهش به روش تاریخی و با رویكرد توصیفی انجام شد. جامعه پژوهش، كل آثار برگزیده جوایز دولتی شامل 165 اثر برنده جایزه سلطنتی كتاب و 539 اثر دریافت‌كننده جایزه كتاب سال بوده است. ابزار گردآوری اطلاعات سیاهه وارسی مستخرج از منابع مستند و پژوهشگر‌ساخته بود. یافته‌ها: در میان جوایز سلطنتی كتاب، 94% برندگان مرد و 4% زن بودند و 2% جوایز به پدیدآوران تنالگانی یا سازمانی تعلق داشته است. از نظر موضوعی، علوم كاربردی بیشترین (23%) و هنر (6/0%) كمترین تعداد جایزه را داشته است. دانشگاه تهران با 8/24% در مرتبه اول ناشران بود. محل نشر90% آثار منتخب تهران بود. از میان برندگان كتاب سال نیز 6/89% مردان، 6% زنان، و 4% سازمان‌های دولتی این جایزه را دریافت كرده‌اند. از نظر موضوعی علوم كاربردی (6/22%) رتبه اول موضوع و مركز نشر دانشگاهی (2/13%) مرتبه اول ناشران را كسب كرده است. محل نشر 2/84% كتاب‌ها تهران بود. نتایج: اعطای جوایز كتاب در ایران دوره پرفراز و نشیبی را طی كرده است، اما به نظر نمی‌رسد كه فارغ از مسائل سیاسی اجتماعی دوره خود بوده باشد. بنابراین، به نظر می‌رسد با تدوین آیین‌نامه‌های مرتبط این كار با ضابطه‌مندی بیشتر اجرا گردد.

Purpose: To explore book awards in Iran during 1954-2013 and the similarities between awarded titles. Methodology: Historical method is used with a descriptive approach. The population consists of all governmental awards including 165 winners of royal book award and 539 winners of annual book award. A self-designed checklist based on references is used as the research tool. Results: Considering royal book award, 94% of winners were men, 4% women and 2% organizational entities. Regarding the subject, applied science works won the most (23%) and art the least (6%) number of awards. University of Tehran stands out as the top publisher winning 24.8% of all awards. Also, 90% of awarded works were published in Tehran. Considering annual book award, 89.6% of winners were men, 6% women and 4% governmental organizations. Among subjects, applied science was on top gaining 22.6% of all awards and among publishers, university publishing center with 13.2%. Also, 84.2% of awarded books were published in Tehran. Conclusion: Book award trend in Iran has seen a fluctuation over the years and was affected by political and social situations of the time. So, a written rule can make the process more regulated.