نقدي بر فرهنگ امثال و حكم روسي ـ فارسي

A Critique on the Book Russian-Persian Amsalo Hekam

چكیده تاكنون در زبان فارسی كتاب‏های گوناگونی با عناوینی چون ضرب‏المثل‏ها‏ی زبان فارسی، امثال و حكم فارسی، فرهنگ عوام، اصطلاحات زبان فارسی، فرهنگ لغات عامیانه، فرهنگ امثال فارسی، زبان كوچه، و غیره تألیف شده است. به طور كلی، از نقصان‏ها و اشكال‏های اساسی و مهم در نگارش این گونه كتاب‏ها تفكیك‏نشدن انواع گونه‏ها‏ی ادبی مشابه، یا به تعبیر دیگر، تفكیك‏نشدن انواع گوناگون عبارت‏های زبانی و خلط آن‏ها با یك‌دیگر است. به‏نظر می‏رسد دلیل اصلی این مسئله، مطرح‏نشدن «علم فرازیولوژی» به عنوان شاخة مستقلی از علم زبان‏شناسی در بین زبان‏شناسان فارسی‏زبان باشد. بر همین اساس، عبارت‏های زبانی اشاره‏شده و گونه‏های مشابه آن‏ها در زبان فارسی اغلب از دیدگاه فرهنگ‏شناسی، فولكلورشناسی، سبك‏شناسی، ادبیات‏شناسی، مردم‏شناسی، و غیره بررسی شده و طبعاً صاحب‏نظران هریك از این رشته‏های علمی با نگاه ویژه‏ای كه مخصوص آن رشته است عبارت‏های زبانی ذكرشده را ارزیابی كرده و هریك از آنان فقط به جنبه‏های خاصی از آن عبارت‏ها توجه كرده‏اند. در این كار تحقیقی بر آنیم تا ضمن نقد فرهنگ امثال و حكم روسی ـ فارسی مشكلاتی را كه به سبب مطرح‏نشدن علم «عبارت‏شناسی» ـ به‌منزلة علمی مستقل در زبان فارسی ـ بر سر راه فرهنگ‏نویسان و پژوهش‏گران این حوزه قرار دارد بررسی كنیم. این پژوهش به روش كتاب‌خانه‏ای انجام گرفته و درنهایت، علم عبارت‏شناسی به عنوان معادل فارسی به جای علم فرازیولوژی پیشنهاد شده است.

There is a good number of Persian books under titles such as “Persian proverbs”, “Persian proverbs and gems of wisdom”, “Persian idioms”, “A dictionary of colloquial words”, “A dictionary of Persian proverbs”, “The language of the street”, etc. A main problem with these books is that they do not clearly distinguish between various types of phrases they describe. This, it seems, is due to the fact that the science of phraseology as an independent branch of linguistics is hardly known to Iranian linguists. As a result, colloquial phrases are mainly discussed or categorized from the points of view of stylistics, folklore, literature, etc, each of which concentrates on one aspect of each phrase. In this research article, the purpose is to, while criticizing the book “A dictionary of Russian-Persian proverbs and idioms”, (2005, 309 pages, Tehran University Press, written by Safar Ali Farsadmanesh; Людмила Ежова;), discusses the problems that arise due to lexicographers’ familiarity with phraseology as an independent discipline. This research has been conducted using a library method. The writer has suggested the Persian equivalent elm-e ebarat shenasi for phraseology