تأثير مصرف سيليسيوم بر رشد، تركيب شيميايي و برخي ويژگي‌هاي فيزيولوژيكي برنج (Oryza sativa L.) در شرايط شور

Effects of Silicon Supplementation on Growth, Chemical Composition and Some Physiological Properties of Rice (Oryza sativa L.) under Saline Conditions

پژوهش حاضر با هدف بررسي اثر سيليسيوم و شوري بر رشد، تركيب شيميايي و ويژگي هاي فيزيولوژيكي برنج رقم هاشمي، در گلخانه دانشكده كشاورزي دانشگاه تبريز در سال 1390 انجام شد. اين پژوهش در قالب طرح كاملاً تصادفي و به صورت فاكتوريل، با سه فاكتور شامل سيليسيوم در چهار سطح (شاهد، 100، 200 و 300 ميلي گرم بركيلوگرم خاك)، شوري در چهار سطح (شاهد، 2، 4 و 8 دسي زيمنس برمتر) و منبع شوري در دو سطح (كلريد سديم و تركيب نمك هاي مختلف) در سه تكرار اجرا گرديد. نتايج نشان داد كه افزايش شوري خاك باعث كاهش وزن خشك بخش هوايي، افت فعاليت كاتالاز و كم شدن غلظت فسفر، پتاسيم و قندهاي احياءكننده در گياه شد، در حالي كه مقدار گليسين بتائين را افزايش داد. با مقايسه دو منبع مختلف شوري نيز مشخص شد گياهاني كه تحت تنش ناشي از تركيب نمك هاي مختلف قرار گرفتند، كاهش كمتري در وزن خشك و غلظت پتاسيم و قندهاي احياءكننده نشان دادند، ضمن اينكه ميزان افزايش گليسين بتائين نيز در اين گياهان كمتر بود. از اين رو مي توان نتيجه گرفت كه شوري حاصل از تركيب نمك ها نسبت به شوري كلريد سديم آسيب كمتري به گياه وارد كرده است. از سوي ديگر، كاربرد سيليسيوم باعث افزايش وزن خشك، فعاليت كاتالاز و غلظت فسفر، پتاسيم، گليسين بتائين و قندهاي احياءكننده شد. بنابراين، تغذيه سيليسيومي موجب تعديل عوارض سوء ناشي از حضور نمك ها در خاك و به عبارت ديگر افزايش تحمل برنج به شوري شده است.

The present study was conducted in order to investigate the effects of silicon and salinity on growth, chemical composition and physiological properties of rice var. Hashemi, in the greenhouse of agricultural college of University of Tabriz during 2011. It was arranged as factorial based on a completely randomized design with three factors consisting of silicon at four levels (control, 100, 200 and 300 mg/kg soil), salinity at four levels (control, 2, 4 and 8 dS/m) and source of salinity at two levels (NaCl and combination of different salts) with three replications. The results showed that increasing soil salinity resulted in a decrease in shoot dry weight, catalase activity and concentrations of phosphorus, potassium and reducing sugars, and an increase in glycine betaine content in the plants. The comparison between two sources of salinity also revealed that plants treated with a combination of salts experienced less vigorous decrease in dry weight and potassium, and reducing sugarsʹ concentrations. Meanwhile, the enhancement in glycine betaine content appeared to be less intense in these plants. Hence, it could be concluded that the salinity resulting from a combination of different salts caused less damage to plants than NaCl salinity. Silicon supplementation resulted in increasing of shoot dry weight, catalase activity and concentrations of reducing sugars, glycine betaine, phosphorus and potassium. Therefore, silicon nutrition alleviated suppression effects resulting from the presence of soil salts, which means, enhanced the salt tolerance of rice.