مطالعه آزمايشگاهي اثر شوري و قليائيت، شيب و شدت بارش بر نرخ فرسايش پاشماني خاك در خاك‌هاي منتخب استان خوزستان

Experimental Study of Soil Salinity and Alkalinity, Slop and Rainfall Intensity Effect on Splash Erosion Rate in Selected Soils from Khuzestan Province

عوامل گوناگوني بر نرخ فرسايش پاشماني تأثير دارند كه يكي از آنها ميزان و نوع نمك مي باشد. هدف از انجام اين پژوهش بررسي اثر شوري و قليائيت خاك بر قابليت فرسايش پاشماني در شيب هاي متفاوت بود. اين پژوهش به صورت آزمايش فاكتوريل سه عاملي در قالب طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار با استفاده از دستگاه جام پاشماني چندمتغيره اجرا شد. عامل اول شامل شوري و قليائيت در چهار سطح (2=EC، 2=SAR؛ 24=EC، 15=SAR؛ 56=EC، 42=SAR و 113=EC، 47=SAR)، عامل دوم شدت بارندگي در دو سطح (5/2 و 5/3 ميلي متر بر دقيقه) و عامل سوم شيب در دو سطح (5 و 15 درصد) بود. نتايج نشان داد كه با افزايش شوري و قليائيت ميزان كربن آلي و ميانگين وزني قطر خاكدانه ها كاهش يافت. اثر سطوح گوناگون شوري و قليايي، شيب و شدت بارندگي بر نرخ فرسايش پاشماني بالادست، پايين دست و كل فرسايش پاشماني معني دار بود. هم چنين اثر متقابل شيبشوري و قليائيت، شدت بارندگي شوري و قليائيت و شيبشدت بارندگي شور و قليائيت بر نرخ فرسايش پاشماني بالادست، پايين دست و كل فرسايش پاشماني معني دار بود. بنابراين به نظر مي رسد كه افزايش شوري و قليائيت همراه با كاهش كربن آلي و پايداري خاكدانه ها سبب افزايش امكان وقوع فرسايش پاشماني گرديد.

Salt with various kinds and contents is one of the most important factors affecting soil splash erosion rate. The aim of the present study was to evaluate various salinity and alkalinity levels on splash erosion rate and its components (upslope, down slope and total splash) in different slopes. A factorial experiment with three factors was conducted in a completely randomized design with three replications by a Multiple Splash Set (MSS). The treatments included splash erosion rate at 4 levels of salinity and alkalinity (EC: 2 dSm1, SAR: 2، EC: 15, SAR: 24 ،EC: 56, SAR: 42، EC: 113, SAR: 47), two levels of rainfall intensity (2.5 and 3.5 mm.min1) and 5% and 15% slope levels. The results showed that the organic carbon and mean weight diameter (MWD) decreased at higher levels of salinity and alkalinity. The effect of saline and sodic, slope and rainfall intensity levels on the splash erosion rate and its components was significant. Also, slopetimes saline and sodic, rainfall intensitytimes saline and sodic, slopetimes saline and sodictimes rainfall intensity interaction treatment caused a significant increase in splash erosion rate and its components. It seems that splash erosion is increased in saline and sodic soils due to the reduction in OC and MWD