مقايسه برخي از شاخص‌هاي شيميايي و بيولوژيك خاك در كاربري‌هاي مختلف اراضي در دو فصل ابتدا و انتهاي فصل رويش در منطقه فريدن اصفهان

Comparison of Chemical and Biological Indicators of Soil Over Rangeland to Dry Land Farming in the Beginning and End of the Growing Season in Freidan, Isfahan

مطالعه و ارزيابي تغييرات شاخص هاي كيفيت خاك در انواع كاربري اراضي مي تواند در برنامه ريزي مديريت پايدار و پيشگيري از روند نزولي كيفيت خاك مؤثر باشد. در همين رابطه مطالعه اي در سال 1389 در منطقه فريدن در استان اصفهان با هدف بررسي برخي از شاخص هاي شيميايي و بيولوژيك خاك در سه كاربري اراضي(مرتع، ديم زار رها شده و ديم)، در دو فصل رويش (ارديبهشت و شهريور) و در سه شيب (100، 2010 و 3020 درصد) انجام شد. شاخص هاي مورد ارزيابي شامل ازت، فسفر، پتاس، مواد آلي، ظرفيت تبادل كاتيوني و تنفس ميكروبي بود. نتايج نشان داد كه با افزايش شدت شيب تمامي صفات به جز ميزان پتاس روند نزولي داشت. از سوي ديگر تأثير نوع كاربري بر تمامي پارامترهاي مورد بررسي به جز ازت معني دار بود به نحوي كه بيشترين مقادير شامل mg/kg 28/4 فسفر، 0/62% مواد آلي، cmol/kg 20/38 ظرفيت تبادل كاتيوني و mgC/day 33/2 تنفس ميكروبي، همگي در كاربري مرتع ديده شد و در مورد پتاس به مقدار mg/kg 406/8 در ديم مشاهده شد. تأثير فصل برروي تمامي پارامترهاي اندازه گيري شده به جز ازت معني دار بود به گونه اي كه بيشترين مقادير شامل mg/kg 28/7 فسفر، mg/kg 377/3 پتاس،cmol/kg 19/6 ظرفيت تبادل كاتيوني، mgC/day 25/9 تنفس ميكروبي همگي در ارديبهشت و تنها مواد آلي با بيشترين مقدار (0/68%) در شهريورماه ديده شد. نتايج به دست آمده از اين پژوهش نشان داد افزايش شدت شيب وتغييركاربري غيراصولي اراضي همزمان با نزديك شدن به آخر فصل رويش همگي سبب كاهش شاخص هاي كيفي و توانايي بهره دهي خاك مي گردد.

Evaluation of chemical and biological indicators of soil in different land uses could be helpful in sustainable range management, preventing degradation of soil quality trend. This study was conducted in Friedan in Isfahan province in 2010 to compare chemical and biological indicators in three land uses (rangeland, degraded dry land and dry land), during two growing seasons (May and September) in three slopes (010, 1020, 2030 %). Nitrogen, phosphorus, potassium, organic matter, cation exchange capacity and microbial soil respiration were measured. Results showed that all measured characteristics except potassium decreased over an increase in the slope. Maximum values of phosphorus, organic matters, cation exchange capacity and soil respiration were obtained in pasture (28.4 mg/kg, 0.62%, 20.38 cmol/kg, 33.2 mgC/day, respectively)but potassium maximum rate was seen in dry land form (406.8 mg/kg).The effect of season on all measured parameters was significant except for N, while the highest amounts of phosphorus, potassium, cation exchange capacity and soil respiration (28.7 mg/kg, 377.3 mg/kg, 19.6 cmol/kg and 25.9 mgC/day, respectively) were seen in May and the highest organic matter rate (0.68%)in September. The results of this study showed that an increase in the slope, poor range management, and the end of the growing season could be major factors degrading the soil quality indices and soil productivity.