مقايسه كارايي مدل‌هاي پهنه‌بندي بيابان‌زايي MEDALUS،MICD و FAO-UNEP در كانون بحران بيابان‌زايي منطقه جرقويه استان اصفهان

Performance Comparison of MEDALUD, MICD and FAO-UNEP Desertification Mapping Models in The Desertification Hotspot of Jarghoyeh Region, Isfahan Province

بيابان زايي به عنوان يك بحران مهم در مناطق خشك استان اصفهان شناحته شده است. بنابراين، مطالعه حاضر با هدف ارزيابي سه مدل اصلي پهنه بندي شدت بيابان زايي MEDALUS، MICD و FAOUNEP در كانون بحران بيابان زايي منطقه جرقويه در شرق اصفهان صورت گرفته است. بدين منظور معيارها و شاخص هاي بيابان زايي مربوط به آنها براساس خصوصيات منطقه و كارهاي ميداني انتخاب و نقشه آنها در 27 رخساره ژئومرفولوژي تهيه گرديد. نقشه هاي شدت بيابان زايي توليدي براساس كلاس هاي هر مدل در محيط ArcGIS 10 طبقه بندي گرديد و سپس توسط نرم افزار IDRISI Tiga 16.03 با يكديگر مقايسه شدند. مطابق نتايج هر سه مدل، بيش از 95% منطقه مطالعاتي داراي كلاس بيابان زايي شديد است. مقايسه كلاس هاي شدت بيابان زايي بين سه مدل نشان داد كه تنها 45% شدت بيابان زايي در بين مدل ها مشابه بوده كه اين امر به علت مختلف بودن تعداد كلاس ها و همچنين معيارها و شاخص ها در مدل هاي مختلف است. با توجه به صحت نقشه شدت بيابان زايي مدل مدالوس و همچنين سازگاري آن در انتخاب معيارها و شاخص ها، به كارگيري سامانه GIS و ميانگين هندسي در پهنه بندي بيابان زايي؛ به عنوان مدل برتر انتخاب گرديد. طبق اين مدل به ترتيب 85% و 15% از منطقه داراي بيابان زايي بسيار شديد و شديد است كه بيانگر ميزان بيابان زايي بسيار بالا در منطقه است و بايد هرچه سريع تر با اجراي برنامه هاي بيابان زدايي روند صعودي فرايند آن را كاهش داد.

Desertification is known as a major crisis in arid regions of Isfahan province. This study aimed to assess the performance of three main desertification models including MEDALUS, MICD and FAOUNEP for mapping desertification severity in the hotspot of Jarghuyeh region, eastern Isfahan. Different desertification indicators and their related indices were chosen based on the characteristics of the region and fieldwork, and spatially mapped in 27 geomorphologic facies. The desertification severity maps were classified based on the classification scheme for each model in ArcGIS 10 environment, and then comparison of the models and selection of the best one were achieved using IDRISI Tiga 16.03 software. The results of all three models showed that more than 95% of the region can be classified as severe desertification but due to the differences in the number of desertification classes and also indicators and indices only 45% of desertification severity was observed to be similar across the models. Results indicated that the MEDALUS model due to its flexibility to accept new indicators and indices, GISbased characteristics, and use of geometric mean of indicators in desertification mapping seems to be a suitable model for studying desertification severity in the region. According to this model, 85% and 15% of the area are classified as very severe and severe class of desertification, respectively, which indicates that the rate of desertification is very high and immediate management programs are needed to slow down the desertification process in the region.