آشكارسازي روند تغييرات متغيرهاي هيدرو- اقليمي حوضه نكارود با استفاده از آزمون‌هاي پارامتري و ناپارامتري

Detection of Trends in Hydro-Climatological Variables Using Parametric and Non-Parametric Tests in Neka Basin

در طول چند دهه اخير، بخش جنوبي درياي مازندران با وقايع اقليمي شديدي مانند خشكسالي و سيل مواجه بوده است. آناليز روند متغيرهاي هيدرو اقليمي با استفاده از آزمون غير‌پارامتري منكندال و آزمون رگرسيون براي حوضه نكارود در شمال ايران انجام شده است. روند خصوصيات جريان رودخانه و بارش شامل جريان ماكزيمم، جريان متوسط و شاخص‌هاي جريان كم در مقياس زماني ماهانه، فصلي و سالانه از سال 1358 تا 1391 آناليز شدند. نتايج آناليز، كاهش تدريجي در بارش فصل زمستان،كاهش سالانه و همچنين كاهش بارش ماكزيمم روزانه همراه با افزايش روند در بارش ماكزيمم روزانه را نشان داد. براي متغيرهاي هيدرولوژي، جريان كم هفت روزه در همه زيرحوضه‌ها در تابستان كاهش داشته است. جريان متوسط ماهانه و سالانه به‌ويژه در زمستان، در همه زيرحوضه‌ها روند كاهشي داشته اما جريان ماكزيمم سالانه از حوضه‌هاي بالادست تا پايين‌دست، روند افزايشي داشته است. تغييرات كاربري اراضي مانند شهرسازي و جنگل‌زدايي در طول 34 سال در حوضه‌هاي پايين‌دست، افزايش داشت. نتايج نشان داد كه جريان‌هاي كم و جريان متوسط، به‌شدت تحت تأثير تغييرات اقليمي هستند. به‌طور كلي، از لحاظ هيدرولوژيكي نتايج نشان مي‌دهد كه منطقه مورد مطالعه با وقايع خشكسالي شديدي مواجه مي‌باشد. نتايج اين تحقيق مي‌تواند در پيش‌بيني خشكسالي‌هاي آتي، برنامه‌ريزي آبياري و مديريت منابع آب منطقه به‌كار گرفته شود.

During the past few decades, the southern part of the Caspian Sea has more frequently experienced extreme climatic events such as drought and flood. Trend analysis of hydroclimatic variables was conducted using nonparametric MannKendall test and regression test for Neka basin in the north of Iran.       Trends of precipitation and stream flow characteristics including maximum flow, mean flow and low flow indices were analyzed at the annual, seasonal and monthly time scales from 1358 to 1391 (34 years). Results showed a general decrease in annual and winter precipitation and decrease in daily maximum precipitation, with an increased trend in daily maximum precipitation of spring season. A decreasing trend was observed in 7day low flow in summer for all subbasins. Annual and monthly mean flows specifically in winter in all subbasins decreased, but annual maximum flow increased from upstream to downstream. Land use changes showed that deforestation and urbanization increased during 34 years in the mid and downstream subbasins. The analysis showed that low flow indices and mean flows are strictly sensitive to climate change. Overall, from hydrological perspective, these results indicate that the study region is getting dryer and facing more severe drought events. The results of this study can predict future droughts to make better decisions for irrigation planning and management of water resources.