تأثير كاربرد كودهاي فسفره و همزيستي قارچ ميكوريز با گياه آفتابگردان بر قابليت دسترسي سرب در يك خاك آلوده

Effects of Phosphorous Fertilizers and Arbuscular Mycorrhiza Fungi Symbiosis with Sunflower on Pb Availability in a Contaminated Soil

آلودگي خاك به عنصر سرب منجر به كاهش كيفيت و كميت محصولات كشت شده مي‌شود زيرا اين عنصر در اشكال يوني محلول بسيار سمي مي‌باشد. قابليت دسترسي اين عنصر براي ريشه گياهان مي‌تواند با تشكيل تركيبات با حلال‌پذيري پايين و رسوب آنها توسط اصلاح كننده‌هاي فسفره كاهش يابد. همچنين همزيستي ريشه اين گياهان با قارچ ميكوريز مي‌تواند مقاومت گياه را در مقابل عناصر سنگين افزايش دهد. بدين‌منظور پژوهشي به‌صورت گلداني در قالب آزمايش فاكتوريل بر پايه طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي دردانشگاه شاهرود انجا مپذيرفت. تيمارها شامل قارچ ميكوريز با دو سطح تلقيح وعدم تلقيح وتيمار دوم كودهاي فسفري شامل تيمارهاي بدون كود، اسيدهيوميك، دي ‌آمونيوم فسفات، پودر استخوان وكاربردتوام پودر استخوان و اسيد هيوميك بود. نتايج نشان داد تلقيح ميكوريز علاوه‌ بر افزايش معني‌دار درصد كلونيزاسيون ميكوريزي، سبب افزايش EC خاك، وزن خشك و جذب فسفر اندام هوايي گياه شده است. كاربرد كودهاي فسفري نيز ضمن افزايش معني‌دار فسفر قابل دسترس خاك، وزن خشك و جذب فسفر اندام هوايي افزايش معني‌دار داد. اثرات متقابل ميكوريز و كودهاي فسفره بر سرب تبادلي خاك معني‌دار و كاربرد توام دي‌آمونيوم فسفات و ميكوريز با كاهش قابل توجه 48/25 درصدي، بيشترين تأثير را بركاهش سرب تبادلي خاك دارا بود. گياهان ميكوريزي از غلظت سرب كمتري در اندام هوايي خود به‌ميزان 14/78 درصد برخودار بودند و همچنين كاربرد كودهاي فسفري سبب كاهش معني‌دار سرب اندام هوايي گياه شد.

Soil contamination by Pb leads to a reduction in the quality and quantity of crop yield, because it is highly toxic in soluble ionic forms. The availability of this element for plant roots can reduce by the formation of compounds with low solubility and their sedimentation by phosphorous amendments.. Root symbiosis with mycorrhizal fungi can also increase plant resistance against heavy metals. This study was carried out as a factorial experiment in a randomized complete block design asa greenhouse experiment on sunflower plant at Shahrood University. Treatments included mycorrhizal fungi with two levels of inoculation, (with and without inoculation), organic and inorganic phosphorous fertilizers such as humic acid, diammonium phosphate, bone meal and bone meal+humic acid. The results showed that inoculation with mycorrhizal fungi resulted in a significant increase (Pge0.05) in percentage of mycorrhizal colonization and an increase in soil EC,shootdry weight and phosphous uptake by the plant. Phosphorus fertilizers significantly increased the available phosphorus in soil, dry weight and uptake of phosphorus by the shoots. The interaction effects of mycorrhiza and phosphorus fertilizers on soil exchange able Pbwere significant. The application of diammonium phosphate and mycorrhiza had the greatest impacton the reduction of Pb (by 25.48percent) in the soil exchange. Mycorrhizal plants had a lower rate of lead concentrations in shoots, which was equal to 78/14%, and also the application of phosphorus fertilizers significantly reduced Pb in plant shoots.