بررسي ميزان اثرگذاري فعاليت هاي غيركشاورزي در توسعه ابعاد اقتصادي و اجتماعي سكونت گاه هاي روستايي (مطالعه موردي: معادن فيروزه خراسان رضوي)

هدف: تك بخشي بودن اقتصاد روستايي و تاكيد بر فعاليت هاي بخش كشاورزي در نواحي روستايي يكي از مشكلات پيش روي پايداري اقتصاد روستايي است؛ زيرا در نواحي روستايي كشور بخش كشاورزي با بحران هاي زيست محيطي، محدوديت فرصت هاي اشتغال و افزايش نرخ مهاجرت روستا به شهر مواجه است. با اين حال، امروزه در بين محققان اين موضوع مطرح است كه نواحي روستايي مجدداً به عنوان كليد پيش برنده توسعه اقتصادي و اجتماعي مطرح شوند و چنين امري عمدتاً از طريق تمركز بر رونق بخشيدن اقتصاد غيركشاورزي امكان پذير است. به اين منظور، هدف پژوهش حاضر بررسي نقش معادن فيروزه به عنوان يك فعاليت غيركشاورزي در پايداري شاخص هاي اقتصادي و اجتماعي در دهستان فيروزه، شهرستان فيروزه مي پردازد. جامعه آماري شامل روستاهاي دهستان فيروزه است. شهرستان فيروزه داراي 3205 نفر جمعيت و 948 خانوار مي باشد. حجم جامعه نمونه 250 نفر از شاغلان فعاليت هاي معدني و غير معدني در دهستان فيروزه است كه با استفاده از روش نمونه گيري طبقه بندي و تصادفي ساده و با استفاده از فرمول كوكران انتخاب شدند. روش گردآوري داده ها؛ ميداني و با استفاده از ابزار پرسش نامه است. روش: تحليل داده ها با استفاده از آزمون T تك نمونه اي، آزمون تحليل واريانس فيشر (Anova) و آزمون Tukey مي باشد. يافته ها: نتايج حاصل از آزمون تي تك نمونه اي بيان گر تاثير مثبت معادن بر رشد شاخص هاي اقتصادي و اجتماعي در دهستان فيروزه مي باشد، اگرچه بر اساس نتايج حاصل از آزمون (Anova) در رابطه با ميزان بهره مندي از شاخص هاي اقتصادي و اجتماعي درخانوارهايي كه صرفاً در فعاليت هاي كشاورزي فعاليت مي كنند با خانوارهايي كه در معادن فعال هستند و يا خانوارهايي كه به صورت هم زمان درهر دو بخش فعاليت مي كنند، تفاوت معناداري وجود دارد. راهكارهاي عملي: يكي از راهكارهاي عمده در اين زمينه، توجه به خوشه سازي فعاليت هاي معدني و تجميع آن ها در قالب خوشه است. با تجميع فعاليت هاي معدن فيروزه امكان استفاده از تجربيات و امكانات يك ديگر، امكان ايجاد امكانات مشترك و انجام امور به صورت اشتراكي به وجود مي آيد. از اين رو، مي توان گفت كه ايجاد خوشه هاي معدني در حوزه هاي مختلف، باعث توسعه اين منطقه مي شود.